Elpida

Βοήθεια μας...

Εγώ που ρώτησα στο τηλέφωνο μου είπαν είναι 35€ το άτομο. Αν πχ σε ένα τραπέζι είναι 5 άτομα, θα πάρουν 1 μπουκάλι για τους 4 και δυο ποτά για το πέμπτο άτομο. Για κρασί δεν ρώτησα.

Μου αρέσει το σπορ ντύσιμο που επέλεξαν για τη φωτογράφιση, αλλά το υπερβολικό photoshop χαλάει το τελικό αποτέλεσμα. Δεν καταλαβαίνω γιατί το κάνουν οι φωτογράφοι αυτό....

Για έναρξη προγράμματος καλό είναι...

Χατζιδάκις εν μέσω χούντας για το Πολυτεχνείο: "Είμαι εναντίον του «προετοιμασμένου ηρωϊσμού»" Μια άγνωστη συνέντευξή του, που θα σας κάνει να νοιώσετε αμήχανα! «Δεν μ' ενδιαφέρει ούτε ο Παπαδόπουλος[sic], ούτε κανείς άλλος, φτάνει να είμαι τίμιος με τον εαυτό μου... Δεν υπερασπίζομαι την σημερινή κατάσταση, αλλά εγώ τουλάχιστον σ' αυτόν τον τόπο κυκλοφορώ και μιλώ ελεύθερα" Από τονΦΩΝΤΑ ΤΡΟΥΣΑ Νοιώθω τις ανάσες των «χατζιδακικών» στο σβέρκο μου. Οσμίζομαι, ήδη, την μυρωδιά των μελανιών και το κάψιμο των πληκτρολογίων τους. Σε κάθε επέτειο θανάτου ή γέννησής του, προετοιμάζομαι για ένα... ανεπανάληπτο μπαράζ κενολογιών και απλουστεύσεων, επαναλήψεων στη νιοστή και χαζοχαρούμενων προσεγγίσεων τού τύπου «μας λείπει», «πώς θα ήμασταν σήμερα αν ζούσε...», ενώ πέφτουν στα κεφάλια μας καντάρια από... «εμβληματικός», «αξέχαστος», «μεγάλος ερωτικός», «μεγάλος αναρχικός», «...στη γειτονιά των αγγέλων» και κιλά από «Χατζιδάκις και νεολαία», «Χατζιδάκις και ψυχεδέλεια» και άλλα τέτοια σκοροφαγωμένα. Τέλος πάντων, εγώ... κόβω δρόμο, προλαβαίνω τους περισσότερους στη στροφή και αναδημοσιεύω-σχολιάζω κάτι που έχει αληθινό νόημα, που προσθέτει ουσιαστικές ψηφίδες στο χατζιδακικό προφίλ. Έτσι νομίζω δηλαδή... Κι' εγώ νέος είμαι. Και μάλιστα πιο νέος από τους νέους που πιστεύουν σαν βλάκες ότι πονάνε για τα κοινά. Φασαρία μόνο κάνουν... Έχουν περάσει σχεδόν δυόμισι χρόνια (11/1/2012) από τότε που αναδημοσίευσα μία συνέντευξη του Μάνου Χατζιδάκι στον Ρένο Αποστολίδη... κι έγινε το σώσε. (Όχι, εντάξει – απλώς, η ανάρτηση είχε «μοιραστεί» κι είχε διαβαστεί αρκετά, αυτό εννοώ). Η συνέντευξη εκείνη είχε δημοσιευτεί κατά πρώτον το 1966, κανα χρόνο, χονδρικώς, πριν ο Μάνος Χατζιδάκις αφήσει την Ελλάδα για την Αμερική – μια μετάβαση που έγινε, βεβαίως, πριν από το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου. Το λέω τούτο γιατί ορισμένοι... σουλατσαδόροι διαδίδουν πως ο Χατζιδάκις έφυγε από την Αθήνα λόγω χούντας. (Δεν τους προέκυψε...). Όσα χρόνια ο Χατζιδάκις βρισκόταν στην Αμερική δεν ξέρω αν είχε δώσει συνεντεύξεις, και πόσες είχε δώσει, σε ελληνικά έντυπα. Κάτι έχω στο νου μου, αλλά μ' ένα πρόχειρο ψάξιμο δεν μπόρεσα να το βρω... Ας είναι. Όταν επέστρεψε, όμως, στην Ελλάδα, προς το καλοκαίρι-φθινόπωρο του '72, βρήκε τα πράγματα σχεδόν όπως τα είχε αφήσει (ου μην και καλύτερα), και εννοώ σε σχέση με το πώς τον είχαν περιβάλλει τα μέσα, ο Τύπος και ο κόσμος. Σαν να μην είχαν περάσει πεντέμισι-έξι χρόνια απουσίας. Σαν να ήταν πάντα εδώ. Λογικό από μια μεριά, αν σκεφθεί κανείς πως τα τραγούδια του ήταν μονίμως στα ραδιόφωνα, τις τηλεοράσεις και άρα στο στόμα του κόσμου («Δεν ήταν νησί», «Ο μύθος», «Μίλησέ μου», «Η πίκρα σήμερα», «...Να δώσει η Μεγαλόχαρη κι η Παναγιά η Κανάλα/ να μεγαλώσεις γρήγορα σαν τα κορίτσια τ' άλλα», «Απόψε φθινοπώριασε» και όλα τα υπόλοιπα από το άλμπουμ «Της Γης το Χρυσάφι» κυρίως, που είχε τυπωθεί στην Ελλάδα το 1971). Τον Οκτώβριο του 1973, σχεδόν ένα χρόνο αφότου είχε επιστρέψει στην Αθήνα από την Νέα Υόρκη, ο Μάνος Χατζιδάκις δίνει μία μεγάλη συνέντευξη στον Κώστα Ρεσβάνη, για λογαριασμό του περιοδικού Ο Ταχυδρόμος [#1019, 19/10/1973]. Ένα πολύ ενδιαφέρον τεύχος, με αναφορές στην μουσική κίνηση της Πλάκας, με συνέντευξη του Γιάννη Μαρκόπουλου, αλλά και του συνταγματάρχη Ιωάννη «Καθαρά Χέρια» Λαδά στον Γιώργο Λιάνη. Να υπενθυμίσω πως βρισκόμαστε στην εποχή «φιλελευθεροποίησης» του καθεστώτος, με τον Παπαδόπουλο ως Πρόεδρο της Δημοκρατίας να διορίζει την πολιτική κυβέρνηση Μαρκεζίνη (8/10/1973), την ώρα κατά την οποίαν ξεσηκώνονται τα Μέγαρα (14/10) για την γνωστή υπόθεση Ανδρεάδη (έγινε και ταινία-ντοκιμαντέρ από τους Σάκη Μανιάτη και Γιώργο Τσεμπερόπουλο που προβλήθηκε την επόμενη χρονιά) και με τους φοιτητικούς συλλόγους, ένα μήνα πριν το ξέσπασμα του Πολυτεχνείου, να βρίσκονται σε αναβρασμό – εν σχέσει με την δοτή κυβέρνηση και τα χουντικά διατάγματα για την Ανώτατη Παιδεία. Ο Χατζιδάκις δεν δείχνει να νοιάζεται για τίποτα απ' όλα αυτά, αποκαλώντας μάλιστα τους φοιτητές «προετοιμασμένους ήρωες» και «μελλοντικούς δυνάστες». Η αλήθεια είναι πως ορισμένοι θα σπεύσουν να υπερθεματίσουν, έχοντας στο νου τους τούς μετέπειτα επώνυμους Πολυτεχνίτες της εποχής και το πώς πορεύτηκαν στα χρόνια της Μεταπολίτευσης (έως και σήμερα). Και πράγματι, αν το σκεφθείς κατ' αυτόν τον τρόπο, ο Χατζιδάκις λέει μεγάλη κουβέντα. Μόνον που τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Δεν είναι ποτέ ακριβώς έτσι. Δεν τα φάγαμε όλοι μαζί... Συζητάμε, στις παρέες μας, εδώ-εκεί-οπουδήποτε, για την Γενιά του Πολυτεχνείου έχοντας στο νου μας πέντε-έξι ονόματα που διέγραψαν ολόκληρο τον κύκλο, υπηρετώντας και γλείφοντας, τελικώς, εκείνους που έφτυναν στα νειάτα τους. Ξεχνάμε, όμως, πως υπήρξαν πολλοί (οι περισσότεροι) που δεν πορεύτηκαν τοιουτοτρόπως. Έμειναν «ανώνυμοι», δεν πάτησαν επί των αγώνων τους για να αναρριχηθούν, δεν έγιναν οι παρατρεχάμενοι της εξουσίας. Οι «δυνάστες», όντως έχουν ονοματεπώνυμο, οι υπόλοιποι εξακολουθεί και σήμερα να μην έχουν... Δεν ήλθα πιο νωρίς στην Ελλάδα για φορολογικούς λόγους. Έφυγα πριν από την 21η Απριλίου 1967 και έμεινα έξω για τους λόγους που σας είπα. Και ποτέ δεν φώναξα πως «θα έλθω κι ας με συλλάβουν...» Γενικώς, ο Χατζιδάκις ποτέ δεν είχε καλή γνώμη για την νεολαία, αν κρίνω και από άλλες μεταγενέστερες συνεντεύξεις του –αφήστε τι υποστηρίζουν, σήμερα, οι διάφοροι σκράπες και οι απληροφόρητοι–, λέγοντας χαρακτηριστικώς στον Ρεσβάνη πως οι νέοι «φασαρία μόνο κάνουν» και πως από την Πλάκα μπορούσες να περάσεις... «μόνο με την συνοδεία της Αμέσου Δράσεως». (Θα ρωτήσω τον Θανάση Γκαϊφύλλια να μου πει αν ήταν έτσι...). Εκείνο, πάντως, που ακούγεται στ' αυτιά μου εντελώς προκλητικό (ένα ανάμεσα στα διάφορα τέλος πάντων) είναι ο τρόπος που σκεπτόταν ο Χατζιδάκις εν σχέσει με την έννοια της ελευθερίας... «την ελευθερία μου δεν την εξαρτώ από πολιτικά σχήματα, είμαι εσωτερικά ελεύθερος»... την ώρα που, μόλις δύο μήνες νωρίτερα (20/8/1973), η χούντα είχε προκηρύξει γενική αμνηστία των πολιτικών κρατουμένων και άρση του στρατιωτικού νόμου. Σκεφθείτε, δηλαδή, να πηγαίνατε να λέγατε σ' έναν πολιτικό κρατούμενο... «μην σε νοιάζει που είσαι 'μέσα' και σε βασανίζουνε, αρκεί να είσαι 'εσωτερικά' ελεύθερος»... πώς θα σας αντιμετώπιζε. Κάτι παπάδες που λέγανε τα δικά τους ανάλογα στην Μακρόνησο ή την Γυάρο δεν περνούσαν και πολύ καλά... Υπάρχει μία ωραία αφήγηση επ' αυτού στο βιβλίο Γυάρος [Πλειάς, Αθήνα 1974] του αγωνιστή ηθοποιού Τζαβαλά Καρούσου (1904-1969), αλλά την κρατώ για άλλη φορά... Η δική μου εντύπωση είναι πως ο Χατζιδάκις κρατάει εντελώς μεσοβέζικη θέση (για να το πω έτσι, ώστε να μην φανώ κακός...) εν σχέσει με την χούντα, όταν λέει πως «δεν μ' ενδιαφέρει ούτε ο Παπαδόπουλος[sic], ούτε κανείς άλλος, φτάνει να είμαι τίμιος με τον εαυτό μου[sic]» και πως «δεν υπερασπίζομαι την σημερινή κατάσταση, αλλά εγώ τουλάχιστον σ' αυτόν τον τόπο κυκλοφορώ και μιλώ ελεύθερα[sic], γιατί την ελευθερία μου δεν την εξαρτώ από πολιτικά σχήματα[sic]», ενώ και η θέση του για την λογοκρισία ελέγχεται σφόδρα όταν, ναι μεν, υποστηρίζει πως... «η λογοκρισία είναι ηλίθιος θεσμός», αλλά «δεν θίγει την ουσιαστική Τέχνη[sic]– εμένα δεν με θίγει, γιατί δεν εφάπτεται με το έργο μου, γιατί δεν μιλώ με συνθήματα». Η συνέντευξη του Μάνου Χατζιδάκι στον Κώστα Ρεσβάνη έχει πολύ ψαχνό –όπως είχαν πάντα οι συνεντεύξεις του Χατζιδάκι– και μπορεί να τροφοδοτήσει πολλές και διαφορετικές ουσιαστικές συζητήσεις, όχι σαχλαμάρες, (ακόμη και μετά από 40+ χρόνια). Έτσι κάπως αποκαλύπτονται οι βαθύτερες σκέψεις και ιδέες του ανδρός, και μάλιστα σε μιαν ανώμαλη εποχή, και όχι με εξάψαλμους και τρισάγια. Αν προκύψει κάτι, λοιπόν, εδώ είμαστε... Ο Ρεσβάνης κάνει μιαν εισαγωγή και κατόπιν διαβάζουμε τον Χατζιδάκι να λέει... Έχω αλλάξει τα τελευταία χρόνια. Απέκτησα μεγαλύτερο αυτοέλεγχο, δεν είμαι πια ο ίδιος. Τώρα ξέρω τι λέω, ενώ παλαιότερα είπα πράγματα που δεν ήθελα... Προσχωρήσατε στην Λυρική Σκηνή απ' ό,τι συζητείται. Τι θα προκύψη από την νέα στροφή που πήρατε; Ο Θεός βοηθός... αλλά τι λέτε προσχώρησα. Δεν είναι η πρώτη φορά που θα διευθύνω λυρικό θέατρο. Τον Φεβρουάριο βρέθηκα στο πόντιουμ για την 'Τραβιάτα'... Ωστόσο, από σας περίμενε κάτι άλλο ο κόσμος. Ίσως νέες φόρμες, χλωρές ιδέες, όχι Λυρική... Αγαπητέ μου, εγώ, παρ' όλη την κατακραυγή, θα συνεχίσω. Περιφρονώ τον πολύ λαό... Ο λαός αυτός που λέτε μ' έμαθε από τα τραγουδάκια μου. Δεν έσκυψε να δη όλο μου το έργο. Έγινα συμπτωματικά γνωστός μ' αυτά τα τραγουδάκια κι' από τον καιρό των 'Παιδιών του Πειραιά' απόκτησα την δημοτικότητα τύπου Βουγιουκλάκη... Ανάμεσα σ' αυτό τον «λαό», κύριε Χατζιδάκι, υπάρχουν άνθρωποι που δάκρυσαν ακούγοντας τα τραγουδάκια σας... Έπρεπε να πάνε στον γιατρό, στον οφθαλμίατρο ειδικώτερα. Κάτι θα είχαν τα μάτια τους... Δακρύζουν ακόμη, ίσως, κι' ας μην το δεχόσαστε... Να πάνε στον γιατρό. Εγώ, πάντως, υπήρξα πριν από τα τραγουδάκια μου και υπάρχω μετά από αυτά. Διαβάζω πως θα αναλάβετε την διεύθυνση μπουάτ στην Πλάκα. Ο Μίκης Θεοδωράκης έρχεται στην Ελλάδα. Αλλάζουν τα χρώματα σ' αυτόν τον τόπο. Οι νέοι ίσως περιμένουν κι' εσάς για τις νέες προοπτικές που μπορεί να ανοιχτούν... Σιχαίνομαι τις μπουάτ, σιχαίνομαι και την σημερινή Πλάκα. Όσα γράφτηκαν για την επιστροφή μου στην Πλάκα, είναι ψέματα. Εγώ δεν είπα τίποτε. Όταν ήμουν νέος, η Πλάκα ήταν από τα πιο όμορφα κομμάτια της Αθήνας. Τώρα, μόνο με την συνοδεία της Αμέσου Δράσεως μπορείς να περάσης. Οι νέοι να μην περιμένουν τίποτε. Δεν ανοίγεται καμμία προοπτική. Ο μύθος της νέας γενιάς... Τι θα πη «νέα γενιά»; Μετράτε αριθμούς, ηλικίες... Μετράω φωνές, κύριε Χατζιδάκι. Από τ' αμφιθέατρα, έως τα εργοστάσια... Κι' εγώ νέος είμαι. Και μάλιστα πιο νέος από τους νέους που πιστεύουν σαν βλάκες ότι πονάνε για τα κοινά. Φασαρία μόνο κάνουν... Οι νέοι βάζουν το κεφάλι τους στην φωτιά και το ξέρετε. Γιατί το παραβλέπετε; Ας κάνουν ό,τι θέλουν. Πάρτε το είδηση, εμένα δεν με αγγίζει ο μύθος της «νέας γενιάς». Και στο τέλος, να σας πω κάτι; Εγώ δεν απευθύνομαι σε «γενιές». Γράφω μουσική και μ' αυτήν μιλάω σε ανθρώπους που έχουν ευαισθησία. Τον μύθο της νέας γενιάς τον έκαναν παράθυρο για να μπουν μέσα της αυτοί που θέλουν να την εκμεταλλευθούν... Υπάρχουν, αγαπητέ μου, σ' αυτή την νέα γενιά και παιδιά ευαίσθητα. Αλλά αυτά ακριβώς δεν έχουν τα χαρακτηριστικά της γενιάς τους! Κι εγώ σαν νέος υπήρξα ανήσυχος, όχι, όμως, βλαξ... Θωρακίζονται πίσω από την ετικέτα «νέα γενιά», συσσωρεύουν άχρηστες γνώσεις, μια που η πληροφόρηση είναι εύκολη σήμερα και ενώ στην ηλικία είναι νέοι, έχουν ήδη προσχωρήσει στην παλαιά γενιά. Δεν θα είμαι αρεστός μ' αυτά που λέω. Έχω, όμως, παράδειγμα τον εαυτό μου, που σαν νέος βρήκε την ομορφιά σε ανθρώπους πιο ηλικιωμένους. Πλησίασα τον Σεφέρη, τον Γκίκα, τον Πικιώνη, τον Τσαρούχη, τον Ελύτη, τον Γκάτσο, τον Μόραλη. Όλοι αυτοί, φίλοι μου και δάσκαλοι, με δίδαξαν να μην κολακεύω ούτε γενιές, ούτε ανθρώπους... Νομίζω πως οι νέοι σήμερα δεν έχουν ανάγκη από κολακείες, κύριε Χατζιδάκι. Απλά και μόνο βλέπουν, ακούνε, κρίνουν, δρουν, γνωρίζουν το ειδικό βάρος τους. Και ποιοι νομίζετε ότι αγάπησαν τα τραγούδια σας; Δεν μ' ενδιαφέρει... Εγώ δεν κάνω τέχνη για τον λαό. Απευθύνομαι σε ωρισμένες ομάδες ανθρώπων μόνο. Αν έχω ενδιαφέρον, ας με ανακαλύψουν. Όταν διάβαζα Σεφέρη, δεν ρώτησα τι ηλικία έχει... Είπατε πως απευθυνόσαστε σε «ομάδες ανθρώπων». Τονίσατε ότι έντεχνα καλλιεργείται ο «μύθος της νέας γενιάς». Αν αυτό ήταν... πλάγια πρόταση προς την κατεύθυνση Θεοδωράκη... Μου υποσχεθήκατε να μη μιλήσουμε γι' αυτά. Μου φανήκατε συμπαθητικός από χθες (σ.σ. ο Ρεσβάνης λέει πως είχε συναντήσει τον Χατζιδάκι τυχαίως την προηγούμενη νύχτα, καθώς αγόραζε πέντε-έξη κουτιά τσιγάρα από περίπτερο στο Παγκράτι). Ήθελα να σας μιλήσω, αλλά τι τον θέλετε τον Μίκη... Όχι δεν κάνω υπαινιγμό για τον Θεοδωράκη. Είναι κι εκείνος εξ ίσου ικανός να αιτιολογήση τις απόψεις του. Εξ άλλου, ποτέ δεν είχαμε κάτι κοινό με τον Μίκη, εκτός απ' το ότι γράφουμε κι' οι δυο μουσική... Μιλήστε μου, τότε, για τον μουσικό Θεοδωράκη... Έχω γνώμη, αλλά δεν απαντώ. Να μου πήτε, αν σας αρέσει η νέα του μουσική... Δεν απαντώ. Σημαίνει άρνηση του έργου του αυτό το «δεν απαντώ»; Δεν απαντώ. Πάντως, δεν σημαίνει παραδοχή... Δεν απαντώ. Μα τι πάθατε με τον Μίκη. Όταν έλθη θα μπορέσουμε ίσως να μιλήσουμε από κοντά. Η αλληλογραφία δεν είναι στο αίμα μου. Και σας το ξαναλέω. Δεν έχουμε τίποτα κοινό, ούτε για συμφωνία, ούτε για σύγκρουση... Γιατί πάντα μαζί ο Χατζιδάκις και ο Θεοδωράκης; Σταματάω τώρα εγώ αυτή την σύζευξη. Είμαστε φίλοι με τον Μίκη και συνομήλικοι. Τίποτε άλλο. Εξ άλλου εκείνον τον ακούνε μέσα σ' ένα κομφούζιο πολιτικής και μουσικής. Εμένα, όμως, όχι. Η επιτυχία της πρόσφατης συναυλίας του Ξαρχάκου θα πρέπει να σας προβλημάτισε, γύρω από το τι θέλει ο κόσμος σήμερα... Μπράβο στον Ξαρχάκο. Όμως, εγώ σκέπτομαι πως το μεγάλο κοινό δεν το ελέγχεις, σε ελέγχει. Σας μίλησα για ένα μίνιμουμ ευαισθησίας που πρέπει να έχη ο δέκτης. Κι εγώ σκέφτηκα, κύριε Χατζιδάκι, πως για όλους τους δέκτες δεν υπάρχει το ίδιο περιβάλλον και οι ίδιες ευκαιρίες για την ευαισθητοποίηση, που θα πη πως ο κοινωνικός περίγυρος δεν έχει την ίδια σύσταση. Και μόνο οι δέκτες δεν φταίνε γι' αυτό... Κοινωνικό περιβάλλον... Άλλος μύθος. Όπως γεννιέσαι να 'σαι πομπός, έτσι γεννιέσαι να 'σαι δέκτης. Οι άνθρωποι έρχονται στον κόσμο μ' έναν κάποιο βαθμό δεκτικότητος... ... που βελτιώνουν ή εξαφανίζουν οι διαφορετικές συνθήκες ζωής. Όχι. Ή την έχεις την ευαισθησία, ή δεν την έχεις. Είδα σε επαρχίες παιδιά συγκροτημένα, ευαίσθητα, και είδα στην Αθήνα παρέα δέκα νέων, που επί ώρες μιλούσαν με σαράντα λέξεις. Μετρούσα με ηδονή: σαράντα λέξεις... Κι' εγώ άκουσα συζήτηση φοιτητών να μιλούν στα είκοσί τους χρόνια, νύχτες ολόκληρες, με χιλιάδες λέξεις για χίλια προβλήματα... Εάν η σκέψη γίνει αποθήκη γνώσεων, θεωρώ θετικώτερο στοιχείο την παρέα με τις σαράντα λέξεις. Οι φοιτητές που σας έλεγα, κύριε Χατζιδάκι, δεν μένουν μόνο στα λόγια. Παίζουν –και χάνουν συχνά– την καριέρα τους, την ζωή τους. Νομίζω πως πρόσφατα θα πληροφορηθήκατε κι εσείς γι' αυτό... Είμαι εναντίον του «προετοιμασμένου ηρωισμού». Οι ακούσιοι ήρωες είναι ιδανικές περιπτώσεις. Ο «προετοιμασμένος ήρωας» είναι ο μελλοντικός δυνάστης... Δηλαδή κύριε Χατζιδάκι «αλλοίμονο στις χώρες που έχουν ανάγκη από ήρωες»; Μην με ειρωνεύεσθε. Κατάλαβα την λεπτή σας ειρωνεία, αλλά εγώ μιλάω γενικότερα. Σέβομαι τις ταλαιπωρίες των συγχρόνων ηρώων, αλλά δεν πείθομαι για την σημασία τους. Νομίζω πως εσείς, κύριε Χατζιδάκι, δεν έχετε ταλαιπωρηθή από καμμία κυβέρνηση ή κατάσταση. Θα μπορούσαν να σας πουν... μόνιμο κατεστημένο. Αυτό σημαίνει πως δεν κεντρίζετε τους κρατούντες... Είμαι με ό,τι θετικό επιδιώκει μια κυβέρνηση και εναντίον κάθε αρνητικού. Άλλοι συμμαχούν με άλλου είδους κατεστημένα, που αλλοίμονό μας, αν έλθουν. Υπήρξα προσωπικός φίλος του Καραμανλή, όχι φίλος της ΕΡΕ. Δεν είμαι α-πολιτικός. Απλώς δεν είμαι «πολιτικός», με την έννοια πως δεν οχυρώνομαι πίσω από σχήματα για να υπάρξω σαν καλλιτέχνης. Ασχολούμαι με τα προβλήματα του καιρού μου, δεν είμαι πολιτικός της μόδας. Μένω στο επίπεδό μου, δηλαδή είμαι άνθρωπος που δεν πράττω εύκολα. Η πολιτικότητά μου δεν περιέχει συνθήματα. Ξέρω πως έρχομαι σε σύγκρουση με το πολιτικό αίσθημα των πολλών... (σ.σ. Ο Ρεσβάνης λέει πως ο Χατζιδάκις ξαφνικά μίλησε μόνος του, σαν να θυμήθηκε την απουσία του από την Ελλάδα) Δεν ήλθα πιο νωρίς στην Ελλάδα για φορολογικούς λόγους. Έφυγα πριν από την 21η Απριλίου 1967 και έμεινα έξω για τους λόγους που σας είπα. Και ποτέ δεν φώναξα πως «θα έλθω κι ας με συλλάβουν...». Κάποιος το φώναξε, ενώ ήξερε πως δεν υπήρχε κίνδυνος να συλληφθή. Και είπε ακόμη: «Η Ελλάδα δεν είναι του Παπαδόπουλου...». Λοιπόν; Η Ελλάδα ήταν του Παπαδόπουλου πριν έξη χρόνια και τώρα δεν είναι; Αυτά δεν είναι τίμια πράγματα. Δεν μ' ενδιαφέρει ούτε ο Παπαδόπουλος, ούτε κανείς άλλος, φτάνει να είμαι τίμιος με τον εαυτό μου. Εσάς κύριε Χατζιδάκι, όχι μόνο οι κυβερνήσεις, αλλά και η λογοκρισία σάς άφησε ανέγγιχτο... Η λογοκρισία είναι ηλίθιος θεσμός. Όμως, δεν θίγει την ουσιαστική Τέχνη. Εμένα δεν με θίγει, γιατί δεν εφάπτεται με το έργο μου, γιατί δεν μιλώ με συνθήματα. Ίσως, εξ άλλου, δεν ξέρετε πως έχω διαμαρτυρηθή και παλαιότερα και πρόσφατα για το θέμα της λογοκρισίας. Επί Καραμανλή μου είχαν απαγορεύσει το τραγούδι μου «Ήταν που λέτε μια φορά, όπου ήταν ένας βασιλιάς, καλό ανθρωπάκι...». Γιατί ζητάτε από τη σημερινή κυβέρνηση να καταργήση κάτι που το βρήκε έτοιμο και δεν το κατασκεύασε; Δεν υπερασπίζομαι την σημερινή κατάσταση, αλλά εγώ τουλάχιστον σ' αυτόν τον τόπο κυκλοφορώ και μιλώ ελεύθερα, γιατί την ελευθερία μου δεν την εξαρτώ από πολιτικά σχήματα. Είμαι εσωτερικά ελεύθερος. Άλλωστε (σ.σ. ο Ρεσβάνης λέει πως χαμογέλασε ο Χατζιδάκις), εδώ δεν έχουμε τα αφόρητα καθεστώτα της Χιλής ή της Σοβιετικής Ενώσεως... Θυμήθηκα μια φράση του Ηλία Πετρόπουλου, που γράφτηκε σε βιβλίο απαγορευμένο: «Δια του αμοραλισμού κατέκτησα την ελευθερία μου»... Ας συζητήσουμε για σοβαρά πράγματα και πρόσωπα... Όσο για το περιεχόμενο της φράσεως: Εγώ είμαι ηθικό ον, με διέπουν αρχές τις οποίες ή τις έχω βάλει εγώ ή υπάρχουν σαν νόμοι. Κάτι καινούργιο, ίσως, αυτό το «Μεθυσμένο Κορίτσι»; Όχι εντελώς καινούργιο. Τραγούδια θα είναι δεμένα με μύθο. Ένας οδοιπόρος βρίσκει μια μέρα ένα μεθυσμένο κορίτσι. Θέλει να το προστατεύση, αλλά το κορίτσι τού επιτίθεται και του κόβει το κεφάλι. Ταυτόχρονα ανακαλύπτει πως το –ακέφαλο πλέον– σώμα είναι του Αλκιβιάδη. Δεν ξέρει τώρα τι να κρατήση. Το κεφάλι του οδοιπόρου ή το σώμα του Αλκιβιάδη; Ο μύθος είναι διδαχτικός, περιέχει πάθος, βία και νοθεία... Η επιφάνεια των τραγουδιών μου είναι τόσο απλή, όσο το σώμα του Αλκιβιάδη. Για τον οδοιπόρο επηρεάστηκα από τον Μαξιμίλιαν Σελ, που γνώρισα πρόσφατα στην Γερμανία. Για το «μεθυσμένο κορίτσι» από τον Φελλίνι της "Roma" και για τον Αλκιβιάδη από το περίπτερο που αγοράζω τσιγάρα... http://www.lifo.gr/team/gnomes/53145

Προβλήθηκε το βράδυ από τον ΣΚΑΙ η εξαιρετική παράσταση "Ποιος τη ζωή μου" που πραγματοποιήθηκε στη Μακρόνησο. Όλη μέρα τα κανάλια παίζουν σαβούρα και αυτό βρήκαν να το προβάλουν στις 01.00 ξημερώματα Δευτέρας. Τι να πω;;

Κι εγώ προχθές είδα τις αφίσες στον περιφερειακό και δεν μου άρεσε. Θα ανέβουν Γλυκερία-Βιτάλη τώρα και σε μερικούς μήνες θα ανέβουν ξανά με Νταλάρα; Λίγο άκυρο...

Και να πεις δεν έχει τραγούδια να ταιριάξουν στο θέμα της συναυλίας;;;; Έτοιμα είναι....

Αφού διάβασα όλα τα σχόλια θα ήθελα να πω ότι ο Kapetanios δεν έχει άδικο σε όλα όσα έγραψε, και δεν νομίζω ότι είναι εμπαθής. Έχω την εντύπωση ότι μάλλον ενόχλησε ο τρόπος που τα γράφει και όχι το τι γράφει. Αν ήταν εμπαθής δεν θα έτρεχε στις συναυλίες... Από την άλλη καταλαβαίνω γιατί κάποιοι ενοχλήθηκαν. Όταν αγαπάμε κάποιον έχουμε μάθει να τον δικαιολογούμε και να τον αντιμετωπίζουμε με μεγαλύτερη κατανόηση. Δεν πιστεύω κανένας από εμάς εδώ να περίμενε πως θα ακούσει κάτι καινούριο στο Ηρώδειο ή ονειρευόταν κάτι ανάλογο με την πρώτη Μεσόγειο . Εγώ τουλάχιστον δεν περίμενα. Και πέρσι στο ΜΜΑ «Μεσόγειος» λεγόταν το πρόγραμμα και πάλι μετά τη συναυλία τα λέγαμε όλοι ότι το θέμα ήταν άσχετο με το Playlist. Αυτό που σίγουρα δεν περίμενα ήταν να πουν από τόσα τραγούδια οι καλεσμένες, ήταν πολλά και κούρασαν. Όταν βγήκε ο Νταλάρας στη σκηνή άκουγες από παντού “Επιτέλους”. Κι εγώ βλέπω ότι τα τελευταία δυο χρόνια να κάνει πολλά πράγματα μαζί και κουράζεται. Θα μου πεις δεν χαίρεσαι που εμφανίζεται συχνά και έχεις την ευκαιρία να τον βλέπεις πιο συχνά; Ναι, χαίρομαι αλλά προβληματίζομαι κιόλας. Βλέπω και περιττές κινήσεις. Τον χειμώνα ήρθε στην Θεσσαλονίκη με τα πιάνα 3 φορές, η Μονή Λαζαριστών το καλοκαίρι ήταν περιττή (ίδιο πρόγραμμα στην ίδια πόλη με διαφορά μηνών). Το καλοκαίρι έτρεχε σε περιοδεία ενώ θα μπορούσε να ξεκουραστεί ενόψει Αμερικής και Ιεράς Οδού. Για την εργατικότητα που σχολιάστηκε νομίζω ότι θα πρέπει να είμαστε λίγο πιο επιεικείς kapetanie. Δεν είναι ούτε 30 ούτε 40 πια, οι εποχές έχουν αλλάξει και οικονομικά δεν σηκώνουν τις πρόβες που γίνονταν παλιά. Δηλαδή και να ήθελεο ίδιος να κάνει 15 ώρες την ημέρα πρόβα δεν ξέρω αν θα ακολουθούσαν οι μουσικοί. Είμαστε τυχεροί που στα 65 του μπορεί και τραγουδάει έτσι, όταν άλλοι της γενιάς του σέρνονται στη σκηνή. Προσωπικά πλέον δεν με απασχολεί ιδιαίτερα το αν θα ακούσω ένα σπάνιο τραγούδι ή κάτι που δεν έχει ξαναπεί. Σίγουρα θα το γουστάρω αν συμβεί αλλά δεν θα με ενοχλήσει αν δεν γίνει. Μου αρέσει αυτό το φυσιολογικό “χαλάρωμα” που έρχεται με την πάροδο των χρόνων, είναι μια απόδειξη ότι είναι φυσιολογικός άνθρωπος. Και να σου πω κάτι ρε συ kapetanie? Μακάρι κι εμείς στην ηλικία του να έχουμε θέληση να κάνουμε πράγματα και να τα καταφέρνουμε τόσο καλά. Άσε που αυτό το "σε λίγα χρόνια θα αποσυρθώ" πολύ μου κακοφάνηκε...

άντε βρε, έμαθε να φτιάχνει και email τώρα...

Μάλλον ο Θαλλασινός δεν είναι στο σχήμα. Μαζεύονται πολλοί αν είναι τέσσερις. Άντε να δούμε πόσο θα πάει το μπουκάλι στην Ιερά Οδό...

http://www.toportal.gr/?i=toportal.el.politismos&id=5663 Happy Birthday Γιώργο Νταλάρα! 1 Οκτ 2014 του Άρη Δαβαράκη Την Δευτέρα το βράδυ φτάσαμε στο Ηρώδειο με την Μυρένα και τον Τάσο λιγάκι πριν απ’ τις 9 και μπήκαμε βιαστικά να βρούμε τις θέσεις μας. Sold Out βέβαια το Ρωμαϊκό Θέατρο, καρφίτσα δεν έπεφτε, αφού σε λίγα λεπτά θα ξεκινούσε το «Μουσικό ταξίδι στη Μεσόγειο» με οικοδεσπότη τον Γιώργο Νταλάρα και καλεσμένες του δυό μεγάλες φωνές, δυό σπουδαίες κυρίες «μία από την Δύση και μία από την Ανατολή» όπως μας τις σύστησε και ο ίδιος: Την Dulce Pontes και την Noa. Όπως βολεύτηκα στη θέση μου και αφέθηκα στις πρώτες ορχηστρικές μουσικές της εισαγωγής, ανάσανα αυτό το δροσερό νυχτερινό αεράκι κάτω απ’ τον βράχο της Ακρόπολης, αρχές φθινοπώρου. Μαγεία. Ο Γιώργος βγήκε στη σκηνή με ανάλαφρο βηματισμό εφήβου και μ’ ένα βαθύ και πλούσιο χαμόγελο που φώτιζε το πρόσωπό του έτσι που κανένας φωτιστής δεν μπορεί να φωτίσει. Το φως που βγαίνει από μέσα σου όταν έχεις ταξιδέψει μια ολόκληρη ζωή με την συνείδησή σου ήσυχη, τραγουδώντας – κυριολεκτικά όμως «τραγουδώντας», όχι μεταφορικά. Πώς να το κάνουμε, είναι μεγάλη ευλογία αυτή, μεγάλο δώρο του δημιουργού, να σου δώσει ένα λαρύγγι τόσο σπάνιο και πολύτιμο – και να φροντίσει κιόλας να σου χτίσει κι’ έναν χαρακτήρα τέτοιον που να μην σηκώνει «εκπτώσεις» και βιαστικούς συμβιβασμούς. Ό,τι στραβό κι’ ανάποδο έχουμε διαβάσει κι’ ακούσει για τον Νταλάρα μέσα σ’ αυτές τις δεκαετίες που τραγουδάει και κάνει μουσική, φεύγει μαζί με τα σκουπίδια της ημέρας μόλις ανοίξει το στόμα του. Το είχα ξαναγράψει και παλιά: Όταν τραγουδάει ο Γιώργος εύκολα σκύβεις να πιείς νερό από την παλάμη του, είναι σαν να κατεβαίνει απ’ τις κορφές του Ολύμπου, του Άθωνα, του Ψηλορείτη. Κρυστάλλινο, διάφανο, διαυγές και πεντακάθαρο. Δε πα να λέει ο Τζίμης Πανούσης και όλοι όσοι κατά καιρούς μπήκαμε στον πειρασμό της αλεπούς που όσα δεν φτάνει τα κάνει κρεμαστάρια: Ο άνθρωπος λάμπει. Το σέβεται αυτό που του δόθηκε, δεν το ευτελίζει, δεν το σκορπίζει πρόχειρα. Πρέπει να τον δείτε σε πρόβα – είναι όλα μαζί, μουσικός πάνω απ’ όλα, σε απόλυτη διέγερση, να ακούσει πώς βγαίνει ο ήχος, να ελέγξει τα φώτα, να κάνει το μαέστρο όταν χρειάζεται, να διορθώσει μια νότα στο βιολί, μιαν άλλη στο πιάνο, χειρονομώντας ενώ τραγουδάει, «κατέβα λίγο», «δώσε εδώ δεξιά», «εδώ θέλει φώς, μ’ ακούς εκεί πάνω Θανάση;». Την Δευτέρα, εκτός από τραγουδιστής, μουσικός και μαέστρος ήταν και οικοδεσπότης – και είχε και γενέθλια. Εμείς δεν το ξέραμε αλλά κάποια στιγμή η έκπληξη έγινε από την Ανατολή και από την Δύση συντονισμένα και a cappela: Happy Birthday to you, Happy birthday to you, Happy Birthday dearΓιώργο, Happy Birthday to you - στο πρώτο ντουέτο που τραγουδήσανε ποτέ μαζί η Dulce Pontes και η Noa. Όλο το Ηρώδειο τις ακολούθησε και την πρώτη φορά αλλά κυρίως την δεύτερη, στο φινάλε, όταν ο Γιώργος άκουσε φαντάζομαι το πιο ζεστό και συγχρόνως μαζικό Happy Birthday της ζωής του –και, καπάκι, το πιο αγαπησιάρικο από καρδιάς χειροκρότημα. Πήρα φόρα και γράφω ως συνήθως –με μια αισθηματική αταξία, χωρίς έναν ειρμό που να θέλει κάπου να καταλήξει. Δεν έχει σημασία. Τα δυό αηδόνια ήταν σπουδαία. Αυτό της Ανατολής, η Noa «έφευγε» σε μακρινά ταξίδια με τη φωνή της αλλά ήταν και 100% παρούσα επι σκηνής. Το άλλο της Δύσης, η Dulce Pontes, ξυπόλητο και πιο άτακτο, με κάτι ρούχα που την κάνανε να μοιάζει με πιωμένη bag lady στο Μανχάταν, έκανε ακόμα πιο τολμηρά ταξίδια –απ’ αυτά που ο ακροατής ανησυχεί μήπως δεν καταφέρει να βρει τον τρόπο να επιστρέψει επί σκηνής και μείνει εκεί ψηλά, πολύ ψηλά, στην πιο δύσκολη νότα της για πάντα. Δεν έχουν όλοι οι καλλιτέχνες (και ειδικά οι ερμηνευτές) ούτε την ίδια προέλευση ούτε τον ίδιο προορισμό. Βέβαια όταν συντονίζονται δυό τέτοια πλάσματα για να πούνε μαζί ένα δικό τους ιδιότυπο Ave Maria που ξεκινάει απ’ το Ηρώδειο, πετάει πάνω απ’ το Ισραήλ, σκύβει και δακρύζει πάνω από τη Γάζα φεύγοντας για την γενέθλια γη της (Ισραηλινής) Noa, την Υεμένη –πριν φτάσει στην Ιβηρική Χερσόνησο για να ξεσπάσει στον Ατλαντικό, επειδή το ηχητικό φαινόμενο είναι σχεδόν μεταφυσικό, δεν έχουν πια σημασία ούτε οι θρησκείες, ούτε οι πατρίδες, ούτε οι χαρακτήρες και τα κοινωνικοπολιτικά «πιστεύω» των ανθρώπων. Γίνεται το τραγούδι προσευχή και παράκληση και προορισμός του είναι ο πάνω κόσμος, εκεί που εδρεύει το μεγάλο τερματικό, αυτό που τις έχει όλες τις πληροφορίες αποθηκευμένες στην συμπαντική του μνήμη. Η Dulce, πάντα ξυπόλυτη, μετά το δικό της «κομμάτι» όπου μας μάγεψε, περίμενε τον Γιώργο να επιστρέψει για να του παραδώσει την σκυτάλη να κλείσει εκείνος την βραδιά με μερικά από τα πιο αγαπημένα τραγούδια των τελευταίων τριάντα χρόνων. Αλλά αφού, όπως γίνεται πάντα, είπανε μαζί το τελευταίο τους ντουέτο, ξέχασε να φύγει. Έμεινε εκεί μ’ αυτό το παράξενο χαμόγελο και το λευκό μακρύ παλτό της που το έσερνε (ξυπόλητη πάντα) σαν την τρελή ζητιάνα και, σχεδόν με ανοιχτό το στόμα, άκουγε τον Γιώργο που τραγουδούσε, αν δεν κάνω λάθος, το «Άσπρο Περιστέρι». Νομίζω πως ήθελε να μείνει στη σκηνή και να του κάνει αυτοσχεδιαστικά διάφορες δεύτερες και άλλες φωνές – η ενσάρκωση του «Σαν μαγεμένο το μυαλό μου φτερουγίζει». Αλλά ο Γιώργος, είπαμε, είναι ο Νταλάρας. Άλλης σχολής. Ήθελε προφανώς να συγκεντρωθεί, να μας χαρίσει τον καλύτερο εαυτό του – και δεν μπορούσε να το κάνει με την «Δύση» επι σκηνής, βαθειά συγκινημένη κιόλας. Οπότε την έδιωξε. Ναι, κανονικά, της είπε να μαζέψει το παλτό της (το οποίο είχε βγάλει κάποια στιγμή και το είχε παρατήσει πάνω σ’ ένα μπόγκο αφρικάνικο) και να φύγει. Σαν πληγωμένη σύζυγος πήγε να αντισταθεί με κάτι πολύ γοητευτικούς λαρυγγισμούς – αλλά ο Νταλάρας δεν μασάει. Σαν τα παιδιά στο διάλειμμα που είναι η σειρά τους να βάλουνε τη μπάλα στη μπασκέτα, της έδειξε ωραιότατα την έξοδο που είναι εκεί πίσω στις καμάρες, πίσω από την ορχήστρα. Και τι να κάνει πια η αγαπημένη «όχι και τόσο τρελή τελικά», τα μάζεψε κι’ έφυγε σαν παιδάκι που πήγε να κάνει ζαβολιά και το μετάνιωσε. Όλο αυτό όμως, που δεν μπορώ με τις λέξεις να το περιγράψω πώς ακριβώς έγινε, είχε μια γλύκα απίστευτη. Είχε αγάπη και αθωότητα και αλληλοσεβασμό ουσίας –όπως στα παιδικά παιχνίδια. Όσο τραγουδούσε ο Γιώργος από εκεί και πέρα, τραγουδούσαμε όλοι μαζί του. Ο Μάνος Ελευθερίου (τα περισσότερα από τα διαμάντια αυτά που ακούσαμε είναι σε δικούς του στίχους γραμμένα) καθότανε σκυφτός, γλυκός και όμορφος – και κάποια στιγμή συναντηθήκανε τα βλέμματά μας και μου κούνησε το χέρι και του έστειλα ένα φιλί. Ένοιωσα όπως όταν παίρνω αντίδωρο στην εκκλησία. Είναι τόσο ταπεινός και ανθρώπινος αυτός ο ποιητής που μόνο με κώδικες παιδικούς μπορείς να του πεις πόσο τον αγαπάς. Και δεν χρειάζεται και να του το πεις –τα καταλαβαίνει όλα. Όπως τα παιδιά. Αχ – αυτά. Δεν ξέρω τι είναι αυτό που έγραψα, είναι το 1% αυτού που ένοιωσα. Όπως είπε και η Noa (και την χειροκρότησε όλο το Ηρώδειο για να δείξει σαν ένα σώμα πόσο συμφωνεί) «είμαστε πολύ τυχεροί που βρισκόμαστε σ’ αυτό το υπέροχο θέατρο αυτήν την όμορφη βραδιά για να τραγουδήσουμε και να ακούσουμε τραγούδια. Άλλοι συνάνθρωποι μας, εδώ στη Μεσόγειο, δυό βήματα από μας, δεν ξέρουνε αν θα βγάλουνε τη νύχτα ζωντανοί». Έτσι είναι όμως η ζωή, παράξενη, σκληρή, πανέμορφη και δυνατή. Happy Birthday Γιώργο Νταλάρα! Καλό μήνα Οκτώβριο everybody!

Ωραία συναυλία η χθεσινή. Το πρόγραμμα μετά το ορχηστρικό άνοιξε ο Νταλάρας με το "Μια θάλασσα μικρή" και με το πρώτο χειροκρότημα ακούστηκαν από κάτω και τα πρώτα Χρόνια πολλά! Συνέχισε με κάποια ντουέτα με τη Νοα και μετά την άφησε μόνη στη σκηνή. Aν δεν κάνω λάθος η Νοα είπε αυτά που είχε πει και στο ΜΜΑ και 2-3 ακόμη. Μου αρέσει πολύ η φωνή της αλλά δεν με ενθουσίασαν ιδιαίτερα τα τραγούδια που είπε. Η Dulce εντυπωσιακή, με το ιδιαίτερο στυλ και την κίνηση της τραγούδησε 7 τραγούδια περίπου κλείνοντας με το εκπληκτικό Cancao do Mar και o κόσμος την αποθέωσε. H Noa ευχήθηκε στον Νταλάρα όταν ήταν μαζί στη σκηνή και αργότερα όταν ήταν και η Dulce του τραγούδησαν μαζί το Happy Birthday. Τον εορτάζοντα τον βρήκα σε εξαιρετική φόρμα φωνητικά, αλλά μου φάνηκε λίγο σφιγμένος και αγχωμένος. Υπήρξαν και κάποια θεματάκια με τον ήχο που σίγουρα τον ενόχλησαν. Ακούστηκαν τραγούδια από την παλιά Μεσόγειο (Όμορφη πόλη, Yad Anuga, Havana, Is oria-mu, O Mare e tu). Στο δικό του κομμάτι υπήρχε ποικιλία. Μια βραδιά στο Λεβερκούζεν, Tης Αγάπης μαχαιριά, Καραντί, Una Moneda le di,Οι ελεύθεροι κι ωραίοι και Παραπονεμένα λόγια (αφιερωμένα στον Μάνο Ελευθερίου που καθόταν στην πρώτη σειρά), Εγώ ήμουν εσύ (ντουέτο με τη Νοα), Έχω έναν καφενέ, Αν υπάρχει λόγος, Στο πα και στο ξαναλέω και άλλα πολλά. Κάπου ανάμεσα στα προγραμματισμένα τραγούδια μας τραγούδησε: Βγες τη νύχτα στο μπαλκόνι μέτρα τα νεκρά τ’ αστέρια είμαστε στον κόσμο μόνοι γύρω άδειος ουρανός η ζωή γυμνούς μας φέρνει και μας παίρνει μ’ άδεια χέρια μόνο η αγάπη μένει όλα τ’ άλλα είναι καπνός τριγυρνάνε στο μυαλό του εδώ και καιρό αυτοί οι στίχοι είπε. Η συναυλία έκλεισε με τους τρεις να τραγουδάνε το Χάρτινο το φεγγαράκι και Μη μου θυμώνεις μάτια μου. Όπως ήταν αναμενόμενο δεν βγήκαν ξανά στη σκηνή και ο κόσμος δεν το επιδίωξε κιόλας. Για άλλη μια φορά τρομερή εντύπωση μου έκαναν οι "κυρίες" που ήρθαν με τακούνι στο Ηρώδειο και η ασφάλεια αντί να ασχοληθεί και να μην τους επιτρέψει την είσοδο κάθεται και κυνηγάει τον κόσμο μην τυχόν και τραβήξουν καμιά φωτογραφία. Χρόνια του πολλά λοιπόν, να τον χαιρόμαστε και να είναι καλά και παρών! 65 πάντως δεν πρέπει να είναι, μάλλον μας δουλεύει....

http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.mousiki&id=36600 Dulce Pontes: «εδώ νιώθω σαν στο σπίτι μου» Συνέντευξη στον Γιώργο Μυζάλη Δυο λέξεις μού έρχονται στο μυαλό όταν ακούω την Dulce Pontes: εξαιρετική και διαφορετική. Η φωνή της, άλλοτε ήρεμη και γλυκιά, άλλοτε τραχιά και ακραία, μπορεί να συνταράξει τον ακροατή. Το ελληνικό κοινό κατάφερε να ξεπεράσει την έκπληξη και το παραξένισμα από τις πρώτες κιόλας εμφανίσεις της Pontes στη χώρα μας. Εδώ και αρκετά χρόνια την έχει τοποθετήσει στις αγαπημένες του ερμηνεύτριες, τις «οικείες», τις γνώριμες και την ακολουθεί πιστά όπου εμφανίζεται. Κάτι τέτοιο αναμένεται να συμβεί και την Δευτέρα 29 Σεπτεμβρίου στο Ηρώδειο, εκεί που η Πορτογαλίδα ερμηνεύτρια θα συναντήσει την Ισραηλινή Noa και τον δικό μας Γιώργο Νταλάρα, για ένα ταξίδι στις μουσικές της Μεσογείου. Η συναυλία αυτή στάθηκε αφορμή για μια σύντομη, αλλά περιεκτική κουβέντα μαζί της. Δεν είναι η πρώτη φορά που εμφανίζεστε στην Ελλάδα και, πιο συγκεκριμένα, στο Ηρώδειο. Ποιες οι ομοιότητες και ποιες οι διαφορές της συγκεκριμένης εμφάνισης με άλλες προηγούμενες; Ποιο είναι το συναίσθημα που δημιουργεί σε έναν ερμηνευτή ο χώρος αυτός; Πράγματι, έχω εμφανιστεί αρκετές φορές στο παρελθόν στη χώρα σας, κυρίως σε δικές μου προσωπικές συναυλίες, αλλά και μια-δυο φορές με τον αγαπημένο μου φίλο, σπουδαίο μουσικό και τραγουδιστή Γιώργο Νταλάρα. Αυτή τη φορά, θα έχουμε και οι δυο την τιμή και τη χαρά να έχουμε και μια τρίτη φίλη μαζί μας, μια σπουδαία τραγουδίστρια και μουσικό από το Ισραήλ, τη Noa. Θα είναι η πρώτη φορά – και είμαι σχεδόν σίγουρη όχι η τελευταία – που θα συναντηθούμε οι τρεις μας στη σκηνή του Ηρωδείου. Εκτός, λοιπόν, του ότι θα τραγουδήσουμε στον ομορφότερο χώρο του κόσμου – κατά τη γνώμη μου – θα είμαστε οι τρεις μας στη σκηνή για να κάνουμε ένα μοναδικό ταξίδι στη μεσογειακή μουσική, σε μια μαγική νύχτα στο Ηρώδειο και θα είναι συγκλονιστικό το συναίσθημα, καθώς κοιτώντας ψηλά θα αντικρίζουμε την Ακρόπολη και τον Παρθενώνα. Δεν είναι η πρώτη φορά που θα έχετε τον Γιώργο Νταλάρα στο πλευρό σας. Σαν προικισμένη και ταλαντούχα τραγουδίστρια που είστε, πώς θα περιγράφατε τη φωνή του Γιώργου Νταλάρα; Πρώτα από όλα, επιτρέψτε μου να πω ότι ο Γιώργος υπήρξε πάντοτε για μένα ένας πιστός φίλος, μια ευγενική προσωπικότητα και ταυτόχρονα ένας σκληρά εργαζόμενος επαγγελματίας, ένας ταλαντούχος τραγουδιστής και μουσικός και ένας άνθρωπος που γνωρίζει πού βρίσκεται και προς τα πού θέλει να πάει. Ξέρει και ανακαλύπτει καινούργιους δρόμους και μονοπάτια στη μουσική. Δρόμους και μονοπάτια που δεν είναι προφανείς, που ο ίδιος, όμως, ξέρει καλά τον δρόμο για να σε πάρει μαζί του. Τον γνωρίζατε ως τραγουδιστή προτού συνεργαστείτε; Ναι, τον γνώριζα και προτού συναντηθούμε και συνεργαστούμε, καθώς μου αρέσει πάντοτε να ερευνώ και να ξέρω ανθρώπους της μουσικής σε διαφορετικές χώρες, ιδιαίτερα σε εκείνες της Μεσογείου. Μετά από τόσες επισκέψεις στη χώρα μας, αισθάνεστε καθόλου Ελληνίδα; Ποιο είναι το αγαπημένο σας μέρος στην Ελλάδα; Όταν είμαι στη χώρα σας νιώθω σαν στο σπίτι μου και νιώθω Ελληνίδα με την έννοια ότι αγαπώ, θαυμάζω και σέβομαι τη χώρα σας για τη μεγάλη και σημαντική συνεισφορά της στις Τέχνες, τις Επιστήμες, τον Πολιτισμό και τη Δημοκρατία. Όλοι μας χρωστάμε πολλά σε εσάς και την αγαπημένη σας πατρίδα. Δυστυχώς, έως τώρα, έχω έρθει εδώ μόνο για δουλειά και δεν είχα την δυνατότητα να επισκεφτώ πολλά μέρη ή να κάνω διακοπές, παρότι οι Έλληνες παραγωγοί είχαν όλη την καλή διάθεση. Έτσι, γνωρίζω περισσότερο την Αθήνα, λίγο από τη Θεσσαλονίκη και ακόμα λιγότερο την Πάτρα, όπου και βρέθηκα σε ένα φεστιβάλ το προηγούμενο καλοκαίρι. Χρησιμοποιείτε τη φωνή σας με πολλούς, διαφορετικούς και ιδιαίτερους τρόπους μερικές φορές. Πώς καταφέρατε να αποκτήσετε αυτές τις ερμηνευτικές ικανότητες; Έχετε κάνει μαθήματα φωνητικής; Προστατεύετε τη φωνή σας με κάποιον τρόπο; Ναι, έχω κάνει μαθήματα για τη φωνή μου και προσπαθώ να μην τη χρησιμοποιώ άσκοπα ή περισσότερο από όσο αντέχει. Λατρεύω το τραγούδι και τίποτα δεν μπορεί να με σταματήσει όταν είμαι στη σκηνή. Έχετε αγαπημένους συνθέτες Έλληνες; Θα σκεφτόσασταν ποτέ το ενδεχόμενο να ηχογραφήσετε καινούργιο υλικό εδώ στην Ελλάδα; Υπάρχουν αρκετοί, που θα ήθελα να τους γνωρίσω περισσότερο και - γιατί όχι; - να εξετάσουμε το ενδεχόμενο μιας καινούργιας συνεργασίας, αφού έχω τη δική μου δισκογραφική εταιρεία στην Πορτογαλία. Ωστόσο, αυτή τη στιγμή, στο μυαλό μου υπάρχει μόνο η συναυλία της Δευτέρας, όπου θα είμαστε οι τρεις μας, μαζί με μια εξαιρετική και ταλαντούχα ορχήστρα, αποτελούμενη από 9 Έλληνες, 3 Ισραηλινούς και 4 Πορτογάλους δεξιοτέχνες, και σας προσκαλούμε όλους σε ένα μουσικό ταξίδι στη Μεσόγειο, τη θάλασσά μας, κάτω από τον μαγικό ιερό βράχο της Ακρόπολης. Θα σας περιμένω όλους εκεί.

Ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου αφηγείται τη ζωή του όλη στο LIFO.gr Σε μία χειμαρρώδη συνέντευξη στον Αντώνη Μποσκοΐτηhttp://www.lifo.gr/team/music/51659 Όχι, δεν φοβάμαι τον θάνατο. Το μόνο που θα ήθελα είναι να αργήσει να έρθει για να ζήσω περισσότερα χρόνια με την κόρη μου... Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO Κουβαλάς έντονα μέσα σου την παιδική ηλικία; Τις πιο ισχυρές μνήμες έχω. Εκεί έζησα μέχρι τα οχτώ μου και μετά όλα τα καλοκαίρια στην εφηβεία και βάλε. Ξέρω από που κατάγομαι, ξέρω από που έρχομαι. Ήταν πολυμελής η οικογένεια σου; Έχω δύο αδερφές κι έναν αδερφό, εν ζωή όλοι τους. Εγώ είμαι ο μικρότερος. Πότε συνειδητοποιείς τη ροπή σου προς τη μουσική και το τραγούδι; Αυτό έγινε στα 16 μου, το 1965 - 66, με τους Beatles, με τους Rolling Stones και κυρίως με τους Animals. Μου άρεσε πάρα πολύ ο Eric Burdon όπως τραγουδούσε! Ο οποίος Burdon τραγούδησε πρόσφατα με τον Γιάννη Χαρούλη, αλλά σίγουρα μία σύμπραξη με σένα θα ήταν πιο ταιριαστή. Έχουμε γνωριστεί με τον Eric Burdon, τά'χουμε πει μεταξύ μας κι είχε έρθει δυο φορές να με ακούσει εκεί που τραγουδούσα. Το καλοκαίρι, μάλιστα, παίξαμε στη Σέριφο μαζί, unplugged, με ένα πιάνο κι ένα βιολί. Ήταν εκεί με τη γυναίκα του και μοιραστήκαμε τη σκηνή. Τότε με τα πρώτα γκρουπάκια είμαι σίγουρος πως θα είχες συμμετάσχει σε διαγωνισμό της εποχής. Βεβαίως και μάλιστα πήραμε το α΄βραβείο με το The House of the Rising Sun των Animals! Το συγκρότημα μας λεγόταν The Crosswords, τα Σταυρόλεξα (γέλια). Κρατάς επαφή σήμερα με τα υπόλοιπα...Σταυρόλεξα; Νέα Ιωνία - Νέα Φιλαδέλφεια μεγαλώσαμε όλοι, σύνορα, στις πολυκατοικίες του Βλάχου. Ακόμη συνεργάζομαι με τον Ανδρέα Αποστόλου στα πλήκτρα. Μάλιστα τον πρώτο κιθαρίστα τον είδα προχθές στην Κομοτηνή που είχα πάει για συναυλία και που αυτός ζει εκεί μόνιμα τώρα πια. Σταύρο Γαΐτη τον λένε. Όσο για τον πρώτο drummer, ήταν ο δημοσιογράφος Νίκος Θεοδωράκης που έκανε εκπομπές με μουσικά ταξίδια στην ΕΤ3. Ωραίο αυτό με τόσα χρόνια στη δισκογραφία να θυμάσαι έναν προς έναν τους πρώτους μουσικούς συντρόφους σου. Πόσο εμπεριέχεις την έννοια της φιλίας; Δεν έζησα ποτέ μόνος. Έχω ανάγκη τόσο τους φίλους ώστε δε νομίζω να υπάρχω κι εγώ χωρίς φίλους. Άλλο φυσικά το ''μόνος'' και άλλο το ''μοναχικός'', έτσι; Είμαι τόσο μοναχικός που θα τρόμαζες και γι' αυτό χρησιμοποιώ την αντιπαράθεση να έχω ανάγκη τους φίλους ώστε να ισορροπώ. Ξενυχτάω, πίνω και καπνίζω. Δεν είμαι αλκοολικός, όμως. Θέλω απλά να έχω μια συντροφιά επιπλέον με τους φίλους μου... Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO Στις μπουάτ ακόμη δε μου ανάφερες κρούσματα λογοκρισίας. Όταν ξαναπήγα στις ''Εσπερίδες'' μετά το στρατό αρχίσαμε δειλά - δειλά να τραγουδάμε Θεοδωράκη. Όταν συνέβη αυτό που λες, κατάλαβα ότι στην Ελλάδα δεν είχα πια τι να κάνω. Πήρα ένα φίλο μου που είχε τον πατέρα του στη Γερμανία και πήγαμε εκεί. Μια και αγαπούσες τη rock, δε σε είχε συνεπάρει το κλίμα εδώ με όλα αυτά τα συγκροτήματα, τον Πουλικάκο με τον Εξαδάχτυλο, τους Πελόμα Μποκιού κλπ; Εγώ αγαπούσα περισσότερο τους Socrates, αλλά από μικρό παιδί με είχε κερδίσει η ποίηση. Προτιμούσα τα τραγούδια με τα αριστουργηματικά λόγια των Ελλήνων ποιητών. Στα 14 μου, φαντάσου, ''πρωτομπήκα'' στον Καρυωτάκη. Υπήρξα ονειροπαρμένος από παιδί. Φτάνουμε λοιπόν στη Γερμανία με το τραίνο, Φραγκφούρτη, αλλά μην έχοντας φράγκο πάνω μας, αφήνουμε τις βαλίτσες μας σε κάτι ντουλάπια στο σταθμό. Έχει εδώ κοντά κάνα μαγαζί; ρωτάμε έναν Έλληνα καστανά. Ναι, πως, μας λέει, παρακάτω έχει ένα καλό μαγαζί... Σκυλάδικο θα εννοούσε σίγουρα. Σκυλάδικο! Μόλις μπαίνουμε μέσα μαστουρώνουμε απ' τα τρίφυλλα! Σκέψου, σου μιλάω τώρα για Φραγκφούρτη το 1973! Τους λέω Να πω ένα τραγούδι;, μια κι αυτός ήταν ο στόχος με τον φίλο μου, η επιβίωση. Πιάνω δουλειά επί τόπου την πρώτη μέρα, Λοΐζο, Ήλιε μου σε παρακαλώ κλπ. Επρόκειτο για ένα μαγαζί άγριου, σκληρού rock, που λένε, με κάτι ωραίες πουτάνες...Εννοώ όμως την κακιά πλευρά της rock, ένα κιτς rock σκυλάδικο του κερατά όπου τα τραγούδια όλα μιλάγαν για χασίσια και τέτοια. Καμία σχέση δηλαδή με πολιτικοποίηση και τα σχετικά εν μέσω ελληνικής χούντας. Ιδέα, τίποτα, καμιά σχέση. Εκεί όμως έρχεται ένα βράδυ ένας τύπος μ' ένα φίλο του και μου λέει: Εσύ τι κάνεις εδώ; Τραγουδάω, λέω. Το βλέπω, αλλά πρέπει να φύγεις τώρα, δεν είναι εδώ ο χώρος σου. Θα'ρθείς μαζί μου στο Μόναχο! Όντως, σε πήγε στα κυριλέ, στη Βαυαρία! Πήρα και το φίλο μου μαζί και τον κάναμε σερβιτόρο στο μαγαζί που θα τραγουδούσα, εστιατόριο ήτανε. Έβγαινα με μια κιθαρα μόνο και τραγουδούσα Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Λοΐζο. Τόσο πολύ άρεσε αυτό στους Γερμανούς, που - άκου να δεις τι έγινε! - σταμάτησαν να τρώνε, επειδή σέβονταν ότι τους ευχαριστούσε, κι έτσι η κατανάλωση, ο απώτερος στόχος κάθε μαγαζιού, απέτυχε πλήρως! Έγινε τράμπα, με σταμάτησαν από τραγουδιστή και με κάνανε μπάρμαν. Αλλά κι εκεί τα ίδια, αφού συνήθιζα να κερνάω τους πάντες (γέλια). Μ' αγάπησε πολύ ο ιδιοκτήτης, ο Ηλίας ο Γιακουμάκος, που είναι στην Ελλάδα πια κι έχει ανοίξει bar - restaurant στο Χαλάνδρι. Και μ' αυτόν ακόμη βλεπόμαστε! Ο Γιακουμάκος ήταν που μια μέρα μου είπε: Βασίλη, ξέρω ότι θα σε χάσω, αλλά δε θέλω να σε βλέπω να μαραζώνεις. Θα σε πάω από'να μαγαζί πού'ναι μαζεμένοι όλοι οι ''δικοί'' σου. Με πήγε σ' ένα μαγαζί στο Μόναχο, υπόγειο, που λεγόταν ''Κύκλος''. Όλο φοιτητές εκεί μαζεμένοι και πολιτικοποιημένοι εργάτες που τραγουδούσαν Μίκη Θεοδωράκη κι έκλαιγαν! Έπιασα την κιθάρα και τραγουδήσαμε από τις 10 το βράδυ ως τις 10 τ' άλλο πρωί. Σπάσαμε όλο το μαγαζί! Είδες; μου λέει ο Γιακουμάκος, εδώ θα μείνεις! Κι εκεί έμεινα! Το μαγαζί αυτό τό'χε ο Γιάννης Κυριακίδης, ο συχωρεμένος ηθοποιός, με τη Μάρα τη Λεβίδη, τη μετέπειτα γυναίκα μου. Μόνο το ελληνικό στοιχείο σε ενδιέφερε εκείνη την περίοδο στη Γερμανία; Σωστή ερώτηση. Παράλληλα με τον ''Κύκλο'', πήγαινα και τραγουδούσα σε γερμανικές μπουάτ, κάτι σαν τις σημερινές ethnic μουσικές σκηνές που φιλοξενούσαν καλλιτέχνες από πολλές χώρες: Τούρκους, Πακιστανούς, Ιταλούς, Έλληνες κ.α. Έβγαιναν καλά τα προς το ζην έτσι. Κάποια στιγμή η μέλλουσα γυναίκα μου, η Λεβίδη - εγώ ακόμη δεν είχα κλείσει τα 24, εκείνη ήταν 25 - με πήρε και πήγαμε στο Παρίσι στο σπίτι του Μίκη Θεοδωράκη. Η Μάρα τον ήξερε, αφού υπήρξε συνδιοργανώτρια μιας συναυλίας του Μίκη στο Μόναχο. Και φτάνουμε, λοιποοόν, στον Θεοδωράκη! Καλά σε πήγα; Μια χαρά, αν και μιλάμε εφ' όλης της ύλης. Συνέχισε! Πάμε, χτυπάμε την πόρτα, ανοίγει ο Μίκης, το παιδί είναι Έλληνας από Γερμανία και τραγουδάει και θέλουμε να τον ακούσετε του λένε. Δεν έχω πολύ χρόνο, λέει ο Μίκης, ας τον ακούσω σε δύο τραγούδια. Με το που ξεκινάω το πρώτο τραγούδι φωνάζει Μυρτωωώ! Έρχεται η γυναίκα του με τα δυο του παιδιά, πιτσιρίκια τότε. Τελικά τραγούδησα κάνα τρίωρο με τον Θεοδωράκη πιάνο - φωνή! Φεύγοντας, μου δίνει παρτιτούρες και μου λέει να ετοιμαστώ γιατί θα φεύγαμε σε μεγάλη περιοδεία στην Αμερική, καμιά πενηνταριά συναυλίες. Εκεί, μάλιστα, στο Παρίσι δώσαμε και μια συναυλία ενίσχυσης των Μαροκινών φοιτητών. Λιτή συναυλία, πιάνο - φωνή πάλι, μεσ'στο πανεπιστήμιο. Λιτή, αλλά μυθική, σχεδόν εξωπραγματική για τα σημερινά δεδομένα. Στο διάλειμμα εκείνης της συναυλίας ήρθε το μήνυμα: Έπεσε η χούντα! Τρελαθήκαμε! Βγάλαμε το β΄μέρος μέσα σε πανηγυρισμούς, έγινε χαμός! Την άλλη μέρα ο Μίκης έφυγε για την Ελλάδα κι εγώ για τη Γερμανία, για να μαζέψω τα πράγματα μου και να γυρίσω στον τόπο μου κι εγώ. Απορώ πως γνωρίστηκες με τον Μάνο Λοΐζο, είχα την εντύπωση πως τον ήξερες προσωπικά από πιο πριν. Έφτασα στον Λοΐζο μέσω ΜΙΝΟΣ. Με πήγε στη ΜΙΝΟΣ ο Θεοδωράκης και ηχογραφούμε δύο δίσκους από θεατρικά έργα, Προδομένος Λαός και Ο Εχθρός Λαός. Μετά ζήτησα του Μάτσα να μου γνωρίσει τον Λοΐζο που πολύ το ήθελα, αφού τον τραγουδούσα από την εφηβεία μου. Έλα στην Κολούμπια την τάδε μέρα που έχει στούντιο και θα σ'τον γνωρίσω! Πηγαίνω, βλέπω κάτι τεράστια μάτια, ένα χαμόγελο και τον Λοΐζο από πίσω τους. Τον ειχε προϊδεάσει ο Μάτσας, γεια σου, Βασίλη, μου λέει όλο ευγένεια, τι θα μας τραγουδήσεις; Έγραφε τότε τα Τραγούδια του Δρόμου! Λέω τον Στρατιώτη, που συνήθιζα να τον τραγουδάω στη Γερμανία σε αντιδικτατορικές εκδηλώσεις. Σωστά, τα Τραγούδια του Δρόμου βγήκαν το 1975, αλλά ο Λοΐζος πολλά τά'χε γράψει και μία δεκαετία πριν. Έτσι είναι. Λέω λοιπόν τον Στρατιώτη κι είναι δίπλα ο Μανώλης Ρασούλης. Πετάγεται: Μάνο, ξέχνα το, το παιδί θα τα πει! Ο Ρασούλης επρόκειτο να τραγουδήσει και τον Στρατιώτη και τον Τρίτο Παγκόσμιο στο δίσκο! Τα κομμάτια αυτά πρωτοπαρουσιάστηκαν με μένα μπροστά σε κοινό στην ''Καρυάτιδα'' στην Πλάκα μαζί με τη Μαρίζα Κωχ, τον Δημήτρη Κατοίκο και φυσικά τον Λοΐζο. Ας κοιτάμε τι χαρούμενο καινούργιο πρόκειται να έρθει. Αυτή είναι η μόνη μου αντιπαράθεση με την κατάθλιψη μου... Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO Ο πρώτος επίσημος δίσκος του Άσιμου για τον οποίο όμως άκουσε τα εξ αμάξης από τον Λεωνίδα Χρηστάκη και τα συντρόφια των Εξαρχείων. Ναι, εντάξει, τα ξέρουμε αυτά. Του έλεγαν ότι τον κατάπιε το σύστημα κι αυτόν. Εγώ ξέρω όμως και κάτι φίλους του, που μου έδιναν κασέτες με τραγούδια τους πίσω απ' την πλάτη του Νικόλα...Τέλος πάντων, λίγα χρόνια μετά, κάνω τα Χαιρετίσματα με τραγούδια βασικά του Νικόλα και της Αφροδίτης Μάνου. Συναντάω μια μέρα τον Νικόλα να πουλάει κασέτες με το καρότσι του. Ήταν η περίοδος που τον τραβολογούσαν στο τμήμα για διάφορα, που δεν είχε άδεια μικροπωλητή κλπ. Νικόλα, του λέω, θέλω το Venceremos - που το ήξερα από την κασέτα του - να το βάλω στο νέο δίσκο μου. Γυρίζει παραξενεμένος: Γιατί, μόνο αυτό θέλεις; (γέλια). Την είχε χαρεί πολύ αυτή τη δουλειά ο Άσιμος. Τότε υπήρχε μόνο η Κρατική Ραδιοφωνία, μου τηλεφωνούσε λοιπόν συχνά και μου έλεγε: Θα τους βάλω μπόμπα στην ΕΡΤ, δεν παίζουν τα τραγούδια μου! Ε, αυτά, δε θέλω να πω άλλα για τον Νικόλα, πέραν του ότι άφησε μετά θάνατον οδηγία να προσέχω τη μοναχοκόρη του και τις ταινίες με τα τραγούδια του. Έτσι έγινε και ο δίσκος Γιουσουρούμ - Στο φαλημέντο του κόσμου το ΄92. Κι εγώ είχα βρει το στίγμα μου πια, τη ροκιά μου και ο Μάτσας τό'χε αποδεχτεί πλήρως. Είχε προηγηθεί όμως η Διαίρεση το ΄84, άλλος σημαντικός δίσκος σου. Καλά λες και εκεί μέσα πρώτη φορά υπήρχαν δικές μου μουσικές, σαν τον Μαύρο γάτο και τον Λεγεωνάριο που γράψαμε με τον Θανάση Παπακωνσταντίνου. Κι ακόμη, δύο τραγούδια του σκηνοθέτη Ανδρέα Τσιλιφώνη, φίλου και θαμώνα στο ''Αχ Μαρία''. Ένα απ' αυτά, το Άσε με να κάνω λάθος, έκανε μεγάλη επιτυχία! Με τον συνονόματο σου, τον Θανάση, πως βρεθήκατε; Ο Θανάσης τότε δεν τραγουδούσε, ούτε έγραφε μουσικές. Είχε δώσει στίχους του στον Λοΐζο και μάλιστα είχαν φτιαχτεί κάποια τραγούδια απ' τους δυο τους, που πρέπει να έχει η κόρη του Λοΐζου στο αρχείο της. Τα προόριζε για μένα ο Μάνος αυτά τα κομμάτια. Του ζήτησα λοιπόν στίχους του Θανάση και προέκυψαν αυτά τα δύο κομμάτια, όπου ο Μαύρος γάτος βέβαια ακόμη με ακολουθεί. Δέχτηκες πόλεμο απ' τους καθαρόαιμους ροκάδες; Εννοώ πως τότε που υπήρχαν ακόμη στεγανά, ένας φαν του Παύλου Σιδηρόπουλου, λόγου χάριν, μπορούσε να είναι και φαν ταυτόχρονα του Βασίλη Παπακωνσταντίνου; Όχι, πόλεμο ακριβώς δεν δέχτηκα, γιατί αν μη τι άλλο δε μπορούσαν μερικοί να μην παραδεχτούν το τραγούδισμα μου. Μπορεί να λέγανε Ναι μεν, αλλά...Μα ούτε και ο Σιδηρόπουλος ειδικά υπήρξε ''σκληροπυρηνικός''. Είχε τραγουδήσει Μαρκόπουλο και Θεοδωράκη. Κάτι συγκροτηματάκηδες μόνο έβγαζαν γκρίνια και το θεωρώ λογικό να παιδεύονται τόσα χρόνια και να σκάει ένας πρώην ''έντεχνος'' με ηλεκτρικές κιθάρες και να γίνεται χαμός! Μέσα σε τόσα ονόματα που ήδη έπεσαν στη συζήτηση μας, αυτό του Μάνου Χατζιδάκι απουσιάζει. Πως και δεν έσμιξαν οι δρόμοι σας; Αρχές του ΄90 σύχναζα σε ένα bar - restaurant του Παγκρατίου, το ''Πάρτι''. Εκεί σύχναζε και ο Χατζιδάκις που είχε ακούσει τον ''Καρυωτάκη'' που κάναμε με τον Θεοδωράκη και μού'χε εκφράσει το θαυμασμό του κυρίως για την ερμηνεία μου. Κάτι πρέπει να κάνουμε, μου είπε και αμέσως μου εξέφρασε την ιδέα να έβγαζε κάποια παλιά του τραγούδια με μένα σε σύγχρονες rock ενορχηστρώσεις. Θα γινόταν στον Σείριο ο δίσκος. Αγαπάω ότι έχω τραγουδήσει, γιατί εγώ το επέλεξα. Θεωρώ όμως ότι το Φυσάει σε ποίηση Τάσου Λειβαδίτη ήταν ένα από τα πιο δύσκολα έργα που έχω υπηρετήσει. Νομίζω ότι ετοίμαζε για τη φωνή σου έναν κύκλο τραγουδιών με τίτλο Τα Επιτραπέζια. Αυτό τό'χω ακούσει, εσύ πιθανώς να τό'χεις γράψει που το γνωρίζεις, όμως εμένα ποτέ δε μού'πε κάτι τέτοιο ο Χατζιδάκις. Πάω, λοιπόν, στη ΜΙΝΟΣ και λέω να μου δώσουν άδεια να γίνει η συνεργασία με τον Χατζιδάκι. Εκείνοι πάλι μου λένε Φέρε εδώ τον Χατζιδάκι! Μα πως να γινόταν αυτό; Ο Χατζιδάκις τότε με τον Σείριο είχε το δικό του όραμα, τη δική του μεγάλη ιστορία. Κάτσε, μου λέει όταν του το μετέφερα, θα περιμένουμε να τελειώσει το συμβόλαιο σου και μην υπογράψεις καινούργιο. Κάνουμε τη δική μας δουλειά και μετά συνεχίζεις! Δυστυχώς, όμως, τον πρόλαβε ο θάνατος... Ανάφερες μόλις τον ''Καρυωτάκη'' του Θεοδωράκη, αλλά εγώ ξέρω πως επρόκειτο να τραγουδήσεις τον άλλο θρυλικό ''Καρυωτάκη'' της Λένας Πλάτωνος! Αληθεύει; Βεβαίως! Είχαμε κάνει πρόβες με τη Λένα, την οποία πάντα θυμάμαι με αγάπη και λατρεύω - εννοείται - τη δουλειά της. Θεωρώ όμως εξαιρετικές τις φωνές που την τραγούδησαν, τη Σαβίνα και τον Γιάννη Παλαμίδα. Απίστευτος τραγουδιστής αυτός με οκτάβες, με κάτι φωνητικές ικανότητες από το υπερπέραν! Έτσι λάτρεψα και το Σαμποτάζ της Πλάτωνος! Μπράβο σου που είσαι τόσο γενναιόδωρος με συναδέλφους σου, πάντως. Εν τω μεταξύ, ήσουν παντρεμένος ακόμη τότε; Παντρεύτηκα τη Μάρα Λεβίδη, που σου έλεγα, το 1974, ένα χρόνο αφότου ήρθαμε από Γερμανία. Δυστυχώς τότε δεν υπήρχε ακόμη η τεχνητή γονιμοποίηση κι έτσι χωρίσαμε, μετά από 7 - 8 χρόνια, αλλά παραμένουμε φίλοι. Κοίταξε, παντρεύτηκα με σκοπό να κάνω οικογένεια, όντας μεγαλωμένος σε μία πολύ δεμένη οικογένεια και πιστεύοντας στο θεσμό. Η οικογένεια για μένα είναι μικρή κοινωνία, ο μικρόκοσμος μου, αν θες. Πάντα αγαπούσα τα παιδιά και έκανα δεσμούς τετράχρονους - πεντάχρονους με αντικειμενικό στόχο τη δημιουργία οικογένειας. Ε, δεν έκατσε η φάση, μέχρι που γεννήθηκε η κόρη μου στα 46 μου. Άξιζε που περίμενα ένα τέτοιο πλάσμα! Η Νικολέτα είναι 18, τελείωσε το λύκειο φέτος και τώρα που μιλάμε δίνει ήδη για την Καλών Τεχνών της Θεσσαλονίκης. Θυμάσαι την πρώτη φορά που ένιωσες ερωτευμένος; Ναι. Στις εργατικές κατοικίες της Φιλαδέλφειας ήρθε ο έρωτας! Μια γειτονοπούλα πανέμορφη, στα 10 ήμουν εγώ. Σκέψου ότι έτρωγα στο σπίτι μου και σκεφτόμουν να έχω τρόπους, να μη μασάω άτσαλα, γιατί μπορεί να με βλέπει από κάπου. Τόσο την είχα ερωτευθεί! Υπάρχει κάποια δουλειά σου που αγαπάς περισσότερο; Αγαπάω ότι έχω τραγουδήσει, γιατί εγώ το επέλεξα. Θεωρώ όμως ότι το Φυσάει σε ποίηση Τάσου Λειβαδίτη ήταν ένα από τα πιο δύσκολα έργα που έχω υπηρετήσει. Ίσως γι' αυτό με συγκινεί, ζορίστηκα ως ερμηνευτής με τις μελωδίες του Γιώργου Τσαγκάρη. Γρήγορες εναλλαγές, απίστευτα απαιτούμενη έκταση φωνής κλπ. Το να γίνονται επιτυχίες σχεδόν όλα σου τα τραγούδια, ήταν κάτι που σε οδηγούσε σε αγωνία ή στρες για το επόμενο δισκογραφικό βήμα; Αυτό είναι ανθρώπινο. Το κοινό λάτρευε κάθε νέο τραγούδι μου, κάτι που πολύ με πίεζε, αλλά ποτέ μου δε μιμήθηκα παλιότερη επιτυχία δική μου. Πάντα έψαχνα το καινούργιο. Έχω ηχογραφήσει πάνω από 800 τραγούδια, που όλα φέρουν το φωνητικό στίγμα μου, αφού ποτέ δεν αναγκάστηκα να τραγουδήσω κάτι επίτηδες. Είχα την πολυτέλεια να λέω Όχι και στις σειρήνες και στα πολλά λεφτά και σε όλα αυτά. Λες πολλά λεφτά κι είναι κατανοητό ότι θα κέρδιζες πολλά χρήματα τότε. Τότε, ναι, έβγαιναν καλά λεφτά, ακόμη δεν είχε πλακώσει η φάση ''πάω στο δισκοπωλείο και μου γράφει κασέτα με επιλογές από τον αγαπημένο μου τραγουδιστή''... Την πειρατεία, εννοείς. Με την πειρατεία της μουσικής άρχισαν να συρρικνώνονται τα έσοδα μας. Τι θα λες σήμερα με την - να την πούμε - ασυδοσία του διαδικτύου; Μεγαλύτερη ασυδοσία ήταν αυτή των δισκογραφικών που δεν τους κόστιζε τίποτα ένα CD και το πούλαγαν πανάκριβα! Τουλάχιστον τώρα με το internet υπάρχει πληθώρα και κάθε παιδί δε φοβάται να εκδώσει αυτό που οραματίζεται. Δεν έχει ούτε το φόβο, ούτε την αναγκη κανενός! Πότε πρωτάκουσες το σύνθημα ''Βασίλη ζούμε για να σ' ακούμε''; Μην πιάσουμε και τα άλλα φοβερά του τύπου ''Βασίλη αλήτη με τη μεγάλη μύτη, ανέβα στη σκηνή και γάμα τους το σπίτι'' με κορυφαίο το ''Βρέξει - χιονίσει, ο Μπίλι θα γαμήσει''! (γέλια) Από τα τέλη της δεκαετίας του ΄70 ακούστηκε το πρώτο που είπες. Όλα τα αντιμετωπίζω με χιούμορ και, πραγματικά, έχουν χιούμορ ως συνθήματα! Βασίλη, είσαι συνέχεια on the road. Σίγουρα όμως τα καινούργια σου τραγούδια δεν έχουν την αντίστοιχη απήχηση του παρελθόντος. Αντίθετα, τα live σου εξακολουθούν να αποτελούν εμπειρία! Αναρωτιέμαι πως μοιράζεις ρεπερτοριακά κάθε συναυλία σου. Το τι τραγούδια θα τραγουδήσω κάθε φορά είναι το δυσκολότερο κομμάτι. Όλοι ζητούν ν' ακούσουν τα αγαπημένα τους, τα οποία είναι πάρα πολλά. Δηλαδη μέσα σε 800 τραγούδια, τα 200 τα ζητάει ο κόσμος. Μα δε μπορείς να πεις πάνω από 30 σε κάθε συναυλία, άντε 40, γι' αυτό δίνω τετράωρες παραστάσεις στις μουσικές σκηνές. Συχνά φτιάχνω ενότητες πάνω στο ίδιο θέμα και στην ίδια μουσική συχνότητα. Σιχαίνομαι τα ποτ - πουρί για να χωρέσουν όλα από λίγο. Έχεις δίκιο, γι' αυτό και μου άρεσε η πρόσφατη πρώτη συναυλία σου στο Ηρώδειο με τα τραγούδια του Μίκη χωρισμένα ανά ενότητες. Κάτι, ωστόσο, που δεν πήρε τις δέουσες διαστάσεις ήταν αυτό που κάνατε με τον στιχουργό Οδυσσέα Ιωάννου: Αναφέρομαι στο διαδικτυακό διαγωνισμό νέων συνθετών που είπες τα τραγούδια τους. Αυτή ήταν μια ιδέα του Γιάννη του φίλου μας, δικηγόρου των καλλιτεχνών. Περάσαμε ένα χειμώνα, μερόνυχτα ολόκληρα, ακούγοντας πάνω από 1.000 τραγούδια! Ανάβαμε το τζάκι, παραγγέλναμε φαγητό, τρώγαμε, πίναμε κι ακούγαμε. Σημειώναμε: Πρώτη δόση 500 τραγούδια, τα μισά. Δεύτερη δόση, 250! Δεν δέχτηκα πόλεμο ακριβώς, γιατί αν μη τι άλλο δε μπορούσαν μερικοί να μην παραδεχτούν το τραγούδισμα μου. Μπορεί να λέγανε Ναι μεν, αλλά...Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO Πιστεύω πως ήταν ένα δείγμα ανταπόδοσης εκ μέρους σου στην αγάπη των πιτσιρικάδων απ' τη μια, απ' την άλλη όμως και ένας πανέξυπνος δισκογραφικός ελιγμός σου. Δεν είναι έτσι; Πίστεψε με, στην ουσία ήταν ένα βήμα σε νέα παιδιά να παρουσιάσουν τη δουλειά τους. Δισκογραφικός ελιγμός ήταν μόνο υπό την έννοια του ότι ανέκαθεν με τους νέους ασχολούμουν κι είμαι κοντά τους. Ξέρεις ότι κάθε 15 μέρες σχεδόν συμμετέχω στο δίσκο κάποιου νέου; Δε νομίζω να το κάνει αυτό άλλος συνάδελφος. Οι καταχρήσεις τι ρόλο έπαιξαν στη ζωή σου; Τα τσιγάρα, τα ποτά και τα ξενύχτια, που λέει κι ο φίλος μου ο Χρήστος Κυριαζής που του τραγούδησα το Βράδυ Σαββάτου. Ξενυχτάω, πίνω και καπνίζω. Δεν είμαι αλκοολικός, όμως. Θέλω απλά να έχω μια συντροφιά επιπλέον με τους φίλους μου. Θα έχασες και πολλούς φίλους μέσα στα χρόνια από καταχρήσεις. Έχασα, ναι, από ναρκωτικά, γι' αυτό και είμαι φύσει και θέσει κατά των ναρκωτικών. Έχω δράση μεγάλη σ' αυτόν τον τομέα. Ένα ολόκληρο σύστημα που μας θέλει μαστουρωμένους, αυτό δε γούσταρα ποτέ μου. Ποιες άμυνες κρατάς απέναντι στη γενικότερη ασχήμια; Θα σου έλεγα τις συζητήσεις με τους γιατρούς μου, αλλά θα πω τελικά την αντιπαράθεση όμορφων στιγμών μου, τα τραγούδια μου και το όραμα μου. Στη ζωή σου υπερτερούν οι ευτυχισμένες στιγμές των θλιβερών; Όταν κοιτάς προς τα πίσω και δε νιώθεις καλά, βλέπεις πως τώρα είσαι χειρότερα από την τότε άσχημη φάση σου. Τα πιο κακά και απαίσια μοιάζουν πιο ήπια συγκριτικά με ότι περνάς στην εκάστοτε παρούσα κατάσταση. Ας πούμε, είχα ταλαιπωρηθεί πάρα πολύ στο στρατό και σήμερα έως και το νοσταλγώ. Πώς τό'γραψε ο Οδυσσέας Ιωάννου; Η νοσταλγία είναι πέτρα στο λαιμό...Ωραίος στίχος αυτός! Συμφωνώ απόλυτα! Ας κοιτάμε τι χαρούμενο καινούργιο πρόκειται να έρθει. Αυτή είναι η μόνη μου αντιπαράθεση με την κατάθλιψη μου. Μοιάζεις πολύ ήρεμος άνθρωπος. Έχεις ξεσπάσματα οργής και θυμού; Έχω, αλλά προς τα μέσα μου. Το πρόβλημα μου είναι ότι οι εκρήξεις θυμού δε γίνονται προς τα έξω... Αυτό είναι ότι χειρότερο. Οι ψυχίατροι συμβουλεύουν σε αντίστοιχες περιπτώσεις να βαράς έναν σάκο του μποξ καλύτερα... Σωστό! Εγώ ανέκαθεν ήμουν κοινωνικός, με το χαμόγελο. Πως να σ΄το πω, δεν ξέρω, ίσως όλο αυτό γίνεται από ανάγκη μου για να ισορροπήσω. Είσαι γεννημένος το 1950, αισίως δηλαδή 64 ετών. Τό ότι ακριβώς δε βρίσκεσαι στα 25, στα 35 ή και στα 45, αλλά εξακολουθείς να είσαι ο ροκάς επί σκηνής, ο αιώνιος έφηβος, δε σε καταπονεί βιολογικά; Δε με ενδιαφέρει η βιολογία εμένα (γέλια). Κοίταξε, έχει πια τόσο εθιστεί ο οργανισμός μου στα live και στα στούντιο, ώστε δεν κουράστηκα ακόμη και δεν θα κουραστώ! Ελπίζω ο θάνατος να με βρει ξαφνικά, πάνω στη σκηνή, την ώρα που θα τραγουδάω. Τον φοβάσαι το θάνατο; Όχι, δεν τον φοβάμαι. (Με κοιτάζει κατάματα) Το μόνο που θα ήθελα είναι να αργήσει να έρθει για να ζήσω περισσότερα χρόνια με την κόρη μου...