Γρηγόρης Μπιθικώτσης

[HARDET 1]

Μόλις είδα στο Mega διαφημιστικό σποτ, σύμφωνα με το οποίο θα προβληθεί σε επανάληψη συνέντευξη του Γρηγόρη Μπιθικώτση στην Έλενα Κατρίτση από την εκπομπή Prive. Αύριο Σάββατο στις 9 το βράδυ.

[ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΟΛΥΜΗΧΑΝΟΣ 11,573]

Την Τρίτη 12 Απριλίου στις 11:30μμ στο STAR θα προβληθεί μια συνέντευξη του Μπιθικώτση (την οποία δεν έχω ξαναδεί)στον Σταύρο Θεοδωράκη.

[ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΟΛΥΜΗΧΑΝΟΣ 11,573]

Και σήμερα στις 19.20 στη ΝΕΤ:

ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΓΡΗΓΟΡΗ ΜΠΙΘΙΚΩΤΣΗ

ΜΟΥΣΙΚΑ / Αφιερώματα

Οδυσσέα Ελύτη - Μίκη Θεοδωράκη «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ»

Μαγνητοσκοπημένη μετάδοση της ιστορικής συναυλίας που δόθηκε στο Θέατρο του Λυκαβηττού το 1977.

Στη συναυλία με τίτλο «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ» συμμετείχαν: Η Συμφωνική Ορχήστρα, η Λαϊκή Ορχήστρα του Λάκη Καρνέζη, η Ελληνική Χορωδία υπό τη διεύθυνση της Έλλης Νικολαϊδη, η Παιδική Χορωδία και οι σολίστ: Γρηγόρης Μπιθικώτσης και Θεόδωρος Δημήτριεφ.

Απαγγελία: Μάνος Κατράκης, Νότης Περγιάλης

[Makis 2,780]

Ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης μιλάει για τα πάντα σε μια παλιά συνέντευξη

«Εχω δική μου παντιέρα, δική μου κυβέρνηση...»

Της ΟΛΓΑΣ ΜΠΑΚΟΜΑΡΟΥ*

Σε μια συνέντευξη με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση δεν έχει θέση ο «πληθυντικός» (...), κυττάζω τον ίδιο καθώς μιλάει, φιγούρα λαϊκή γνήσια. Η αφέλειά του δεν τον προφυλάσσει από τίποτα, τον αφήνει μάλιστα εκτεθειμένο. Ωστόσο, τα «εγώ» του, οι βεβαιότητες, οι αμφιβολίες του, που δεν τις διακρίνεις παρά στα βάθη των ματιών του, εκφράζουν και μια, ασυνείδητη ίσως, προσπάθεια να εξισορροπήσει την απλή ζωή του, την προσωπική δίχως εξάρσεις πορεία του στο χώρο του τραγουδιού, με το βαρύ κλήρο που του έτυχε: Να γίνει ο ερμηνευτής του Μίκη Θεοδωράκη και να τραγουδήσει, πρώτος αυτός κι όπως κανένας άλλος δεν κατόρθωσε από τότε, τους μεγάλους μας ποιητές.

- Με παρουσιάζουν, πολλές φορές, μάγκα, οι δημοσιογράφοι, που δεν είμαι καθόλου, λέει. Εγώ τον συχαίνομαι το μάγκα, κι όταν τον βλέπω, στρίβω ώρες μακρυά.

Ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης δεν είναι μάγκας. Φαντάζομαι ότι στα νιάτα του θα είχε κατάμαυρα μαλλιά, ανέμελο χαμόγελο και θ' ανοίχτηκε στον κόσμο, περνώντας ένα γαρύφαλο στο πέτο. Γνώρισε τη φτώχεια, μα δεν την έκανε καημό, κι αγάπησε τόσο τη ζωή, που δεν μιλά για βάσανα. Κατάγεται από την Εύβοια, αλλά γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Περιστέρι. Αγρότης ο πατέρας, πολυμελής η οικογένεια, σκληρή η ζωή, ακριβά τα όνειρα. Στο σπίτι ήθελαν να τον σπουδάσουν, όμως αυτός αγάπησε την κιθάρα και δέκα χρόνων έγραψε το πρώτο του τραγούδι. Μετά το στρατιωτικό, ρίχτηκε στην «καλλιτεχνία», έφτιαξε μια μικρή ορχήστρα, πρωτόπαιξε στη «Ζούγκλα», μετά στη «Φωληά», στον «Κήπο του Αλλάχ», «όλο συγκροτηματάρχης».

Οι προσωπικές επιτυχίες, η σύντομη συνεργασία του με τον Χατζιδάκι, η αναγνώριση της μεγάλης φωνής του πλάι στον Θεοδωράκη, κι όσα «ακολούθησαν», ήρθαν σιγά σιγά, χωρίς εξαντλητικό κυνηγητό και άγχη. Θα ήταν ίσως άδικο να τον κατηγορήσει κανείς, που δίχως τον Θεοδωράκη, δεν μπόρεσε να μείνει δίπλα στους ποιητές, που έπεσε στην παγίδα του κέρδους, των κοσμικών κέντρων, των τίτλων τύπου «Σερ Μπιθί», που ξαναμπήκε στη δική του καλλιτεχνική τροχιά, με τα εύκολα «λαϊκά σουξέ» και την αμφίβολη λάμψη.(...)

- Ξεκίνησες την καριέρα σου, πριν από το 1950 γράφοντας τραγούδια.

«Τότε που εγώ έγραφα, ο Χατζιδάκις δεν είχε ακουστεί και ο Μίκης ήτανε ανύπαρκτος. Εχω γράψει πιο πολλά τραγούδια απ' αυτούς, μεγάλα τραγούδια. Τι νομίζεις; Είμαι κλασικός συνθέτης εγώ (...)».

- Ησουν, λοιπόν, συνθέτης. Πώς ανακάλυψες τη φωνή σου;

«Είχα γράψει το "Τρελλοκόριτσο" και το τραγούδησα σ' έναν ταξιτζή που με πήγαινε στο Περιστέρι, για να δω αν του αρέσει η μελωδία. Πιο πολύ του άρεσε η φωνή μου και με παρακίνησε να το γράψω ο ίδιος σε δίσκο. Πάω, λοιπόν, στην εταιρία, αλλά είχαν αντιρρήσεις: "Συνθέτης είσαι, μπουζούκι παίζεις, θέλεις να γίνεις και τραγουδιστής;". "Και τραγουδιστής! Θα γίνω ο πρώτος στην "Ελλάδα", τους λέω, χτυπώντας το χέρι. Κι έγινε έτσι».

Με τον Χατζιδάκι

- Αυτά το 1952. Λίγα χρόνια αργότερα, συνεργάστηκες και με τον Χατζιδάκι, σαν τραγουδιστής, πλέον.

«Ναι, το '55 χτυπάει στ' αυτιά μου ένα τραγούδι, το "Γαρύφαλο στ' αυτί", με την Ελσα Λάμπο. Πάω στην εταιρία. "Αμα το πω εγώ αυτό το τραγούδι, θα χαλάσει ο κόσμος", τους λέω. "Και δω θα χαλάσει ο κόσμος;" ήταν η απάντηση, αλλά μ' έστειλαν στο Καφενείο των Μουσικών, να βρω τον Χατζιδάκι. Μου τον δείξανε τα γκαρσόνια, κύττταζε δυο άλλους, που παίζανε τάβλι. Να μη στα πολυλογώ, μου 'δωσε το "Γαρύφαλο στ' αυτί", χάλασε ο κόσμος στ' αλήθεια, ώς τότε η Ελλάδα δεν είχε πουλήσει τόσο πολύ δίσκο, με μένα άνοιξε η πιάτσα. Και με τη "Μαντουμπάλα" βέβαια, κι αυτή εξ ίσου μεγάλη ήτανε».

- Εχω ακούσει ότι θαυμάζεις πολύ τον Χατζιδάκι.

«Μα εδώ πρόκειται περί πολύ μεγάλης φυσιογνωμίας ελληνικής. Και απαγορεύεται, απαγορεύω εγώ, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, άμα μιλάει ο Χατζιδάκις να του κάνουν επικρίσεις. Πρέπει να μπαίνουν στα καβούκια τους και να σωπαίνουν. Και όχι να μιλάνε για να πάρουν πόντους και να συζητηθούν ότι, τάχα, μίλησε και ο κύριος Χλαπαχλούπας. Επειδή στην Ελλάδα είναι υπαρκτός ο Μπαχ, ο Χατζιδάκις δηλαδή και περπατάει ο παχύς στο δρόμο και τον βλέπουμε; Εχουμε και μεις τους Μπαχ μας, Χατζιδάκι και Θεοδωράκη, να τους υποστείς κύριε και να τους παραδεχτείς. Είναι οι Μπαχ αυτοί, στο λέω εγώ. Ο πολύ μεγάλος εγώ, στην καλλιτεχνία και τη δουλειά μου απάνω το λέω. Σου μιλάω, όπως νοιώθω».

Με τον Θεοδωράκη

- Ωστόσο, ο σταθμός στη ζωή και την καριέρα σου ήταν ο Θεοδωράκης και ο «Επιτάφιος», το 1961.

«Κύττα, με τον Μίκη γνωριζόμασταν από στρατιώτες, κρατούμενος αυτός, κρατούμενος κι εγώ. Αλλά έπαιζα το μπουζούκι, την κιθάρα, ήμουν στο πάρτυ. Να φανταστείς, τρία χρόνια στο Μακρονήσι, εγώ, της έκτης δημοτικού, δεν πήγα στις παράγκες. Υπηρέτησα στο λόχο των διανοουμένων, με τους επιστήμονες, τους Θεοδωράκηδες, τους Κατράκηδες, πανεπιστημιακός κι εγώ. Μετά, ο Μίκης πήγε με υποτροφία στο Παρίσι, ήταν μεγάλος, ένας Μπετόβεν να πούμε, έγραψε τον "Επιτάφιο" και όλα εκείνα τα λιτά τραγούδια και ήρθε φορτωμένος μουσική».

- Πώς συναντηθήκατε;

«Με ζήτησε στην "Κολούμπια, στον κύριο Τάκη Λαμπρόπουλο. "Δεν είναι τόσο μεγάλη φίρμα ο Γρηγόρης", του είπε τότε εκείνος: "Να τα δώσουμε τα τραγούδια στον Γαβαλά, στον Καζαντζίδη" - δεν ξέρω ποιους άλλους... Αλλά ο Μίκης, μελωδός καθαρός, ήθελε εμένα, με βρήκε, και ήταν επιτυχία, από χέρι να πούμε. Είπα αυτά που ήθελε ο Μίκης, όπως τα 'θελε, αλλά και όπως τα 'θελα. Εφερε αυτός ένα φτερό και μισό κεφάλι, έφερα κι εγώ ένα φτερό και μισό κεφάλι, και έγινε πουλάκι και πέταξε, το πουλί - τραγούδι που λέγεται. Αλλαξαν όλα από τότε. Χωρίς τον Χατζιδάκι και τον Μίκη, θα είχαμε βιολιά ακόμα και κατεστημένο στις ορχήστρες».

Ο κόσμος της ποίησης

- Οταν πήγες στον Θεοδωράκη, είχες ιδέα από ποιητές;

«Ακουστά είχα. Βάρναλη, Ρίτσο, αλλά δεν είχα μπει στο βάθος τους».

- Μπήκες στο βάθος τους τελικά;

«Τι ρωτάς εμένα; Αφού τον διαβάζανε μορφωμένοι τον Ρίτσο και δεν ξέρανε να βγάλουνε πόρισμα. Και αν δεν βρισκόταν ένας Θεοδωράκης να τον μελοποιήσει, δεν θα τον καταλάβαινε κανείς, να τον βγάλει από το ντουλάπι και από το σπίτι του. Για μένα, ήταν μια γέννηση, να πούμε. Φτιάχνοντας ο Μίκης τη μελωδία, έκατσα κι εγώ απάνου και μπήκα μέσα. "Αρμεγες με τα μάτια σου το φως της οικουμένης". Αμα το ακούσει άνθρωπος αμόρφωτος, θα σου πει "τι λες ρε;". Ξέρεις τι σημαίνει; Κύτταγες τόσο παράξενα, χορταστικά, το φως και το ζύγωνες και γέμιζαν τα μάτια σου κι ο εαυτός σου απ' ό,τι έβλεπες. Δεν κύτταζες τζάμπα».

- Μου είχε πει ο Μίκης ότι δυσκολεύτηκες στην αρχή.

«Η αλήθεια είναι ότι δεν τα πολυκατάλαβα. Κάναμε μάλιστα ένα συμβούλιο, εγώ και ο Χιώτης, και είπαμε να την κοπανήσουμε. "Πάμε να φύγουμε", του λέω, "θα ξεφτιλιστούμε, και είμασταν και φαντάροι μαζί και είναι και φίλος ο φουκαράς"- και οι φουκαράδες είμασταν εμείς, εν τω μεταξύ. Τελικά, μόνοι μας αποφασίσαμε να μείνουμε. Εγώ την είχα κάνει ψώνιο με το "Μάνα μου και Παναγιά". Δάκρυζαν τα μάτια μου, γέμιζαν την κιθάρα δάκρυα. Α, μεγάλος και ο Χιώτης, Παγκανίνι! Να σου πω τα μεγάλα μπουζούκια που με συγκίνησαν: Χιώτης, Παπαδόπουλος, Ζαμπέτας, Καπλάνης, Τσιτσάνης. Σταματάω εδώ, στους στρατηγούς, δεν μπορώ να κατέβω στους συνταγματάρχες». (...)

Αδερφός ο Μίκης

- Τον αγαπάς τον Μίκη;

«Πολύ, σαν αδερφό μου. Είμαστε φίλοι απ' αρχής μέχρι τέλους, ώσπου να πεθάνουμε φίλοι θα 'μαστε. Εχει κάτι αυτή η αγάπη που δεν λέγεται, που δεν μπορεί να εκφραστεί. Πρέπει να μας ζήσεις από κοντά, να δεις και να βγάλεις πόρισμα. Είναι εύκολος ο Θεοδωράκης, είναι σωστός, έχει λεφτά, χώνεται μέσα σε όλα και θυσιάζει και το κεφάλι του για να ξυπνήσει ο κόσμος. Ξέρεις τι είναι να 'χεις να φας και να κάθεσαι να ενδιαφέρεσαι για τους άλλους;

Μπορεί να βρεθεί ένας τρελλός και να σε φάει. Υπ' όψη του κι αυτό. Αλλά δεν παύει να λέει: Μίλησα».

- Πώς βλέπεις τον Θεοδωράκη σαν συνθέτη;

«Ε καλά, εκεί σταματάει η Τέχνη. Ο Μίκης είναι πάρα πολύ μεγάλος και σ' ένα αιώνα ακόμα, μπορεί να μη βγει κάτι τέτοιο. Και μην ακούς που λένε "ο λαός".

Ξέρεις ποιοι τον λατρεύουν τον Μίκη; Τα Γράμματα».

- Δηλαδή, αυτοί που έχουν βγάλει Πανεπιστήμιο;

«Οχι, το γυμνάσιο. Από γυμνάσιο κι απάνω μιλάω, και λίγοι καλοί του δημοτικού, που μπορούν να μπουν στο νόημα του Μίκη. Δεν είναι ανάγκη να είσαι κομμουνιστής και σαχλαμάρες. Ο Θεοδωράκης δεν μιλάει απ' ευθείας και αποκλειστικά για κομμουνιστή. Εμένα με δίδαξε η ζωή, μέσα στην ιστορία του Θεοδωράκη, ότι οι καθαροί δεξιοί ξέρανε και τον αγαπήσανε πιο πολύ από τους αριστερούς».

- Πώς το εξηγείς αυτό;

«Ισως, γιατί οι αριστεροί είναι φανφαρόνοι. Βέβαια, υπάρχουν και σωστοί αριστεροί, και αυτοί τον αγαπούν. Τέλος πάντων, δεν πρέπει να μιλάμε καθόλου για τον Μίκη. Δικαιούται ο Μίκης να λέει και αστεία και να κάνει και σαχλαμάρες. Εχει τόση σοβαρότητα, που του πάνε όλα. Ξέρεις, αν τον αγαπούσαν μόνο οι αριστεροί, δεν θα ήταν μεγάλος. Και έρχονται κάτι τραγουδιστάκηδες και σου λένε "ποιος Θεοδωράκης"! Οσοι θέλουν να μπουν στο χορό θα πρέπει να το κάνουν χωρίς να κάθονται να μιλάνε. Οι Αγιοι Φανούριοι απαγορεύεται να μιλάνε για τον Ιησού Χριστό».

«Με δίδαξε η ζωή»

- Είναι αλήθεια, ότι στις συναυλίες σου με τον Θεοδωράκη είχες φοβερό τρακ;

«Ας είναι!... Στην πρώτη μας συναυλία με τον Μίκη, κόντεψα να πεθάνω. Εννηά μέρες είχα να φάω από την αγωνία, πήρα όμως κουράγιο και ξεκίνησα. Τι ήταν να αντικρύσω το "Κεντρικό"; "Παναγιά μου", λέω, "τώρα να πέθαινα. Και βγαίνω στη σκηνή και έχει σηκώσει τα χέρια ο ψηλός, και είναι στο πιάνο ο Χατζιδάκις, και πίσω η Κρατική Ορχήστρα και κόσμος από κάτω, σε θέατρο δεν είχα ξαναμπεί, γέμισαν νερά τα παπούτσια μου, έξη λεφτά έπαιζε η ορχήστρα κι εγώ να μη μπορώ να μπω, άστα... Ξέρεις τι φταίει και εδώ; Τα γράμματα!».

- Τι σχέση έχουν τα γράμματα;

«Με δίδαξε η ζωή, ότι τα γράμματα είναι μεγάλη δουλειά. Αμα ξέρεις γράμματα, γίνεσαι ζαμανφουτίστας, δεν λυπάσαι πολύ, δεν δίνεις μεγάλο πουρμπουάρ, δεν πιάνεσαι κορόιδο».

- Μετάνοιωσες που δεν έμαθες γράμματα;

«Λόγω της δουλειάς μου και λόγω που μίλησα με πάρα πολύ κόσμο, είμαι χειραφετημένος άνθρωπος, τα 'μαθα στο δρόμο όλα, και τσοπάνης να 'μουνα, ξύπνησα. Θα ήθελα, όμως, να είχα βγάλει το Πανεπιστήμιο, για να δω, τι είναι αυτό το θέμα. Θα μπορούσα να γίνω ο καλύτερος πυρηνικός φυσικός του κόσμου. Να, εκεί τα 'θελα τα γράμματα, όχι για να γράφω το "πολλοί" με -οι ή με -η. Αφού μέχρι την έκτη δημοτικού πήγα και κατόρθωσα να καταλάβω όλους τους Ελληνες ποιητές, φαντάσου να 'ξερα γράμματα. Μα θα 'χα κυβερνήσει δέκα φορές την Ελλάδα και καλά, όχι πονηρά, και θα 'λεγα την αλήθεια. Πέθαναν όλοι οι πολιτικοί και δεν ξέρουμε τι έγινε ποτέ. Εμένα που με βλέπεις, μόλις κατάλαβα τη ζωή, κορόιδο δεν μ' έπιασε κανένας. Εχω δική μου παντιέρα, δική μου κυβέρνηση εγώ. Δεν χειροκροτώ τίποτα, γιατί τίποτα δεν μου 'δωσε το δικαίωμα να το χειροκροτήσω. Ψέματα ήταν όλα».(...)

«Είμαι υπερδημοκράτης»

- Ποιες είναι οι ιδέες του Γρηγόρη;

«Είμαι υπερδημοκράτης. Μ' αρέσει να 'χει νοσοκομεία κρατικά, να μην ταλαιπωρείται ο κόσμος, να μην έρχεται ο πατέρας στο κέντρο να μου ζητάει 5.000 δραχμές για να εγχειρήσει το παιδί του. Εγώ έχω μια περιουσία όσο 15 Ελληνες πλούσιοι μαζί. Κι ο άλλος να μην έχει να φάει! Γιατί, δηλαδή;».(...)

- Ποια είναι η γνώμη σου για τον Καζαντζίδη;

«Απ' όλους τους άλλους, που θορυβούν κάνοντας τον τραγουδιστή, είναι ο καλύτερος, είναι ο βασιλιάς».

- Θα τον έβαζες σε ένα επίπεδο ανάλογο με σένα;

«Ναι, απέναντι, στα ίσα. Αλλο πράγμα, όμως, από μένα. Και δεν μου αρέσουν τα τραγούδια του. Αν έχει πει εκατό να πούμε σύνολο, μου αρέσουν τα δεκατρία (...)».

Ο Μπιθικώτσης ποτέ δεν παράστησε τον ήρωα. Στο βάθος της ψυχής του, αυτός ο Γρηγόρης της «Ρωμιοσύνης», παρέμεινε ο Γρηγόρης του «Τρελλοκόριτσου», ένας λαϊκός μουζικάντης, ρομαντικός στις αγάπες και απόλυτος στο θαυμασμό του. Ενας άντρας με ανέμελο χαμόγελο και ένα γαρύφαλο στο πέτο του.

«Η φιλοσοφοφία μου στη ζωή; Θα την πω, όταν με συλλάβεις δύο ώρες πριν πεθάνω», λέει. «Εκεί είναι η σούμα. Μα τώρα; Εχω λαμβάνειν ακόμα».

* Από συνέντευξη στο περιοδικό «Γυναίκα» στις 13 Οκτωβρίου 1976.

Πονηρός ο θάνατος...

* Κοιτάζοντας σήμερα προς τα πίσω, στη «λεωφόρο» της ζωής σας, μπορείτε να πείτε ότι όλα τα όνειρά σας εκπληρώθηκαν;

- Κανενός ανθρώπου δεν προλαβαίνουν, ποτέ, να εκπληρωθούν όλα τα όνειρα. Κάτι θ' αφήσει ατελείωτο πίσω του φεύγοντας. Γι' αυτό κι εγώ ποτέ δεν είχα όνειρα. Περπάταγα και δημιουργούσα και δεν στεκόμουν να πω «έκανα αυτά». Γιατί μπορεί να την έκανα ψώνιο και να σταμάταγα να δίνω πράγματα στο λαό. Τον σκέφτομαι το λαό και τους λαούς όλου του κόσμου. Φοβάμαι το αύριο για την ανθρωπότητα.

* Σε σχέση με σας, υπάρχει κάτι που φοβάστε;

- Οχι, δεν φοβάμαι τίποτα. Ούτε το θάνατο τον φοβάμαι. Τον έχω πολύ σοβαρά υπόψη μου. Με πειράζει μόνο που είναι πονηρός, στην πραγματικότητα μόνο ο θάνατος είναι πονηρός. Στη ζωή τίποτα πονηρό δεν υπάρχει, αφού οτιδήποτε μπορείς να το πάρεις χαμπάρι και να το κάνεις πέρα. Ενώ δεν ξέρεις πότε φεύγεις. Εγώ θα ήθελα να ξέρω πότε θα φύγω από τη ζωή.

* Γιατί θέλετε να το ξέρατε αυτό;

- Ετσι, για να κάνω μια πλάκα ή ένα γλέντι.

Από συνέντευξη στην «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία», στις 21 Απριλίου 1996

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 09/04/2005

[nefeli 1,116]

Se kapoio topic diavasa oti thn Teterth tha ginei afieroma ston Mpithikotsi se kapoion radiofoniko stathmo kai tha symmetexei kai o Dalaras. Epeidh,omos, to psaxno tora kai den mporo na to vro mhpos mporei na mou ypenthumisei kaneis se poion radiofoniko stathmo einai to afieroma;

Sas efxaristo kai syggnomh gia thn epanalhpsh.

[Tasos 3]

Νεφέλη την πληροφορία την έδωσε η Νταλαρόφιλη και βρίσκεται στο topic Τηλεοπτικές εκπομπές και συνεντεύξεις-TV, στην ενότητα που αφορά τον Σταύρο Κουγιουμτζή. Η πλροφορία δεν μιλά για αφιέρωμα στον Μπιθικώτση αλλά στον Κουγιουμτζή. Η εκπομπή θα παιχτεί την Τετάρτη(13/4) στις 17.30 στο Τρίτο Πρόγραμμα.

[Tasos 3]

Ο Μπιθικώτσης ήταν για τον Νταλάρα, όπως το έχει πει ο ίδιος, το πρότυπό του, ΔΑΣΚΑΛΟΣ.

Σκέφτηκα να βάλω εδώ μερικές φωτό από κοινές στιγμέςτων δύο μεγάλων τραγουδιστών. Μπορεί κάποιες απ' αυτές να έχουν μπει και παλιότερα στο αρχείο με τις φωτογραφίες, αλλά νομίζω ότι είναι καλό να βρίσκονται κι εδώ συγκεντρωμένες για τους επισκέπτες του site.

Φωτό 1 :

Ο Γιώργος Νταλάρας(κέντρο) με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση(δεξιά) και τον Γιώργο Μητσάκη(αριστερά) στην κηδεία του Μάρκου Βαμβακάρη(9-2-1972).

[Tasos 3]

Φωτό 2 :

Στην πρώτη από τις δύο μεγάλες συναυλίες του Γιώργου Νταλάρα στο Ολυμπιακό Στάδιο το 1983.

[Tasos 3]

Φωτό 3 :

Στην επανεκτέλεση του "ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ" από τον Γιώργο Νταλάρα στο Ηρώδειο(1988). Μαζί του στο Φινάλε κι ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης. Δίπλα τους ο Μίκης Θεοδωράκης.

[Tasos 3]

Φωτό 4 :

Στα τέλη της δεκαετίας του '80, από εκδήλωση προς τιμήν του Γρηγόρη Μπιθικώτση. Μαζί τους και ο Χρήστος Νικολόπουλος.

[Tasos 3]

Φωτό 5 :

Ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης με τον Γιώργο Νταλάρα και το γιο του Γρηγόρη το καλοκαίρι του 1997.

[Νταλαρόφιλη 1,305]

Ν Ε Τ Τ Η Λ Ε Ο Ρ Α Σ Η, Παρασκευή 8 Απριλίου 2005

Βραδινό Δελτίο Ειδήσεων στις 21:00 με τη Μαρία Χούκλη

Τη Δευτέρα στις 3 το μεσημέρι θα γίνει η κηδεία του Γρηγόρη Μπιθικώτση, δημοσία δαπάνη από το Α Νεκροταφείο Αθηνών. Η σορός του μεγάλου βάρδου της Ρωμιοσύνης θα τεθεί από αύριο σε λαϊκό προσκύνημα για να δοθεί η ευκαιρία στον κόσμο που τον αγάπησε και τραγούδησε μαζί του τα τελευταία 50 χρόνια, να πεί το τελευταίο αντίο. Η σπουδαία φωνή του, μαζί με το ήθος και την αξιοπρέπεια που τον χαρακτήριζαν, κατατάσσουν τον Γρηγόρη Μπιθικώτση στο πάνθεον με τις μεγάλες μορφές του ελληνικού τραγουδιού.

Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗΣ

Ρεπορτάζ: Εύη Τσιριγωτάκη

Με την επική του φωνή τραγούδησε τον ελληνικό λαό. Για 5 δεκαετίες ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης υπηρέτησε το ελληνικό τραγούδι ως ερμηνευτής αλλά και ως δημιουργός.

ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ

Τραγουδοποιός

Μέσα στη λαϊκότητά του είχε πάντα μιαν απόσταση. Φωνή πλούσια αλλά εντελώς λιτή στην έκφραση

Η μοναδικότητα της φωνής του έφερε την ποίηση του Ρίτσου και του Ελύτη στα χείλη του ελληνικού λαού.

ΧΑΡΙΣ ΑΛΕΞΙΟΥ

Τραγουδίστρια

Δημιούργησε μία σχολή, ήταν σημείο αναφοράς, ήταν το πρόσωπο στο οποίο θέλαμε σχεδόν όλοι να μοιάσουμε

ΜΑΝΩΛΗΣ ΜΗΤΣΙΑΣ

Τραγουδιστής

Ο Γρηγόρης υπήρξε ο κορυφαίος ερμηνευτής του ελληνικού τραγουδιού γιατί είχε ένα μοναδικό τρόπο, απ το Θεό σταλμένο, να ερμηνεύει ένα πολύ απλοϊκό τραγούδι, με τον ίδιο τρόπο μ ένα πολύπλοκο ποίημα του Γιώργος Σεφέρη

Η είδηση για το θάνατό του προκαλεί ανείπωτο πόνο, όχι μόνο στους συγγενείς και φίλους του, αλλά και σε όλους τους Έλληνες. Η σορός του θα βρίσκεται από το Σάββατο στο παρεκκλήσι του Ιερού Ναού της Μητρόπολης για λαϊκό προσκύνημα.

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΑΡΒΑΝΙΤΑΚΗ

Τραγουδίστρια

Μεγάλη συγκίνηση Χάνεται ένα μεγάλο κεφάλαιο του ελληνικού τραγουδιού

ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

Συνθέτης

Ήταν ένας σημαντικός τραγουδιστής, πιστεύω ο μεγαλύτερος τραγουδιστής που τραγούδησε από το ρεμπέτικο ως το ερωτικό τραγούδι

Η νεκρώσιμος ακολουθία του Γρηγόρη Μπιθικώτση θα ψαλλεί τη Δευτέρα στις 3 το απόγευμα στη Μητρόπολη και θα ταφεί στο Α Νεκροταφείο, δημοσία δαπάνη.

ΚΩΣΤΑΣ ΒΙΡΒΟΣ

Στιχουργός

Ζούσαμε μια ζωή, όχι σαν φίλοι αλλά σαν αδέρφια

ΠΑΣΧΑΛΗΣ ΤΕΡΖΗΣ

Τραγουδιστής

Φαντάζομαι και πιστεύω πως όποια λόγια και να βρείς να πείς αυτή τη στιγμή θα είναι φτωχά, θα είναι λίγα γι αυτόν τον άνθρωπο

Γεννήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου του 1922, στο Περιστέρι. Κι από νωρίς φάνηκε η κλίση του στη μουσική, αφού το μπουζούκι τον άγγιξε στα 10 του χρόνια. Γνωρίζει την πρώτη του συνθετική και ερμηνευτική επιτυχία με το Τρελλοκόριτσο.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΤΑΛΑΡΑΣ

Τραγουδιστής

Έφυγε η πιο ακριβή και πολύτιμη φωνή του τόπου μας. Μοναδικής αισθητικής ερμηνείες, έμφυτη λαϊκή σοφία, αρχοντιά και σεμνότητα που υποστηρίζονταν από την αξιοπρέπεια της προσωπικής του ζωής. Για μένα δεν ήταν μόνο δάσκαλος, αλλά με τίμησε από παιδί με την αγάπη του και τη φιλία του

Η ερμηνεία του στον Επιτάφιο και στο ’ξιον Εστί είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη φωνή του Γρηγόρη Μπιθικώτση. Η συνεργασία του με τον Μίκη Θεοδωράκη τον οδηγεί σε νέους μουσικούς δρόμους.

ΜΑΡΙΑ ΦΑΡΑΝΤΟΥΡΗ

Ερμηνεύτρια

Δεν του δίδαξε κανένα Ωδείο, μόνος του ήξερε να τραγουδάει και να βρίσκει το μέτρο στην εκφορά του λόγου του

Το 1997 η Καλλιτεχνική Κοινότητα τίμησε τα 50 χρόνια προσφοράς του στο λαϊκό τραγούδι. Το 2002 ο λαϊκός βάρδος τιμήθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού.

Στο συλλυπητήριο μήνυμά του προς την οικογένεια του Γρηγόρη Μπιθικώτση, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κ. Κάρολος Παπούλιας, αναφέρει:

Ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, έδωσε το ηχόχρωμα της φωνής του σε μια ολόκληρη εποχή για την Ελλάδα. Ερμήνευσε τους μεγάλους ποιητές, τους μεγάλους συνθέτες και τους μεγάλους απλούς ανθρώπους. Η μνήμη του θα παραμένει το ίδιο καθαρή με τη φωνή του στα χρόνια που θα έρθουν

Τοτελευταίο αντίο στον Σέρ Μπιθικώτση, σήμερα στις 3 το μεσημέρι στο 'Α νεκροταφείο Αθηνών...

[ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΟΛΥΜΗΧΑΝΟΣ 11,573]

Φωτό 4 :

Στα τέλη της δεκαετίας του '80, από εκδήλωση προς τιμήν του Γρηγόρη Μπιθικώτση. Μαζί τους και ο Χρήστος Νικολόπουλος.

Τάσο η συγκεκριμένη εκδήλωση ήταν προς τιμήν του ΚΩΣΤΑ ΒΙΡΒΟΥ.

[ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΟΛΥΜΗΧΑΝΟΣ 11,573]

ANTIΟ ΣTΟN ΓPHΓΟPH MΠIΘIKΩTΣH

Οι κοσμοπολίτικες αναμνήσεις ενός Έλληνα σερ

Ύστατο «χαίρε» σήμερα, από τις 15.00 στο A' Nεκροταφείο, για τον Γρηγόρη Mπιθικώτση, που το Σαββατοκύριακο χαιρέτησαν χιλιάδες κόσμου στη Mητρόπολη. Mε μια αγκαλιά - μουσικές, αλλά και πολιτικές - αναμνήσεις...

ΠΑΝΟΣ ΓΕΡΑΜΑΝΗΣ

Μάιος του 1962. Ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης με τον ’ντονι Πέρκινς, ο οποίος βρέθηκε στην Αθήνα μετά τα γυρίσματα της γαλλικής ταινίας «Τρίτη διάσταση», με τη Σοφία Λόρεν και μουσική Μίκη Θεοδωράκη. Δεξιά, ουρές έξω από το παρεκκλήσι της Μητρόπολης

Θυμόταν, πάντα, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης αξέχαστες νύχτες και γλέντια με διάσημους ξένους όπως οι Λόρεν, Τέιλορ, Μπράντο, Ντελόν. Αλλά και την άρνησή του να γίνει βουλευτής. Οι αναμνήσεις του από τη «Σπηλιά του Παρασκευά» στην Καστέλλα είναι χαρακτηριστικές:

«Την άνοιξη του 1963, μετά την επιτυχία στην "Τριάνα" του Χειλά, μου έγινε πρόταση για τη "Σπηλιά". Στο συγκρότημα, Παπαδόπουλος, Καρνέζης, Διδίλης και Μάγια Μελάγια. Το μενού φρέσκο ψάρι. Το κέντρο, χτισμένο πάνω στα βοτσαλάκια, ήταν γεμάτο κάθε βράδυ. Πολύς κόσμος πέρασε από εκεί. Περνούσαν και μας άκουγαν και πολλοί διάσημοι ξένοι. Ανάμεσά τους, θυμάμαι, Σοφία Λόρεν, Λιζ Τέιλορ, Αλέν Ντελόν, Ρόμι Σνάιντερ, Σιμόν Σινιορέ, Μάρλον Μπράντο και άλλοι γνωστοί αστέρες. Δεν θα ξεχάσω που μερικοί από αυτούς που διασκέδαζαν και έρχονταν στο κέφι πετούσαν τα μπουκάλια και τα πιάτα στη θάλασσα!

Μια νύχτα, κάπου 50-60 βουλευτές από την EPE, το Κέντρο και την ΕΔΑ είχαν έρθει στο μαγαζί, ενώ προηγουμένως καβγάδιζαν στην αίθουσα της Βουλής. Εκείνη την εποχή, ο Μίκης Θεοδωράκης μού είχε προτείνει να βάλω υποψηφιότητα για βουλευτής, αλλά αρνήθηκα. Του είπα, τότε, ότι εμείς οι καλλιτέχνες πρέπει να τραγουδάμε τους καημούς των απλών ανθρώπων, γιατί έχουν περάσει πολλά στην Κατοχή από Ιταλούς και Γερμανούς. Δεν με άκουσε όμως. Και λογοφέραμε. Κάναμε να μιλήσουμε έξι μήνες. Αυτό το γεγονός το έχω συνδέσει με το γύρισμα ενός τραγουδιού σε δίσκο. Το "Κάντε υπομονή κι ο ουρανός θα γίνει πιο γαλανός" του Σταύρου Ξαρχάκου. Το τραγούδησα με την Αλίκη Βουγιουκλάκη. Ωστόσο, ο Μίκης Θεοδωράκης με ξαναπήρε τηλέφωνο και μου είπε: "Γρηγόρη, έχω γράψει κάποια τραγούδια. Δεν είναι μόνο η μουσική δική μου, είναι και οι στίχοι. Είναι ένα έργο που σου πάει. ''Το τραγούδι του Νεκρού Αδελφού''".

Κάτι μου έλεγαν αυτά τα λόγια. Κάναμε λοιπόν πρόβες, μπήκαμε στο στούντιο και το γράψαμε. Μόλις κυκλοφόρησε, ο Μίκης έκλεισε το Θέατρο Καλουτά στην οδό Πατησίων. Αρχίσαμε νέες πρόβες για ν' ανεβάσουμε το έργο στο θέατρο - δοκιμές πρωί απόγευμα. Ανέβηκε υπό μορφήν όπερας. Και σημείωσε τότε μεγάλη επιτυχία. Τα τραγούδια ήταν ένα κι ένα. Όλα επιτυχίες»...

«Έδινε το μεροκάματό του στα γκαρσόνια!»

Πόλυ Πάνου: «Στις αρχές του '50, εκείνα τα πέτρινα χρόνια, έφερε εμένα και την οικογένειά μου από την Πάτρα στην Αθήνα και μας έβαλε μέσα στο φτωχικό του. Υπήρξε κουβαρντάς στην ψυχή και στην τσέπη. Κοντά έναν χρόνο, το 1952, στο πατρικό του χαμόσπιτο, στην οδό Μυκηνών 5 στο Περιστέρι, μέναμε ο Γρηγόρης με τη γυναίκα του Θεόκλεια, τα δύο κοριτσάκια τους, την ’ννα και την Τασία, η μάνα του η Αναστασία, η μητέρα μου, η μεγαλύτερη αδελφή μου Ντίνα κι εγώ. Τρώγαμε στο ίδιο τραπέζι όλοι. Γιατί το μεροκάματο που έπαιρνε από το κέντρο όπου δούλευε το μοίραζε στα γκαρσόνια, το έδινε ως πουρμπουάρ. Με το ξεκίνημά μου με πήρε στο κέντρο "Ζούγκλα", στην Πλατεία Βάθη και με έβαλε στο στούντιο. Μου έδωσε τραγούδια του. Με στήριξε».

Βίκυ Μοσχολιού: «Στάθηκα πολύ τυχερή που βρέθηκε στη ζωή μου. Παιδί της φτώχειας εγώ, όταν αγωνιζόμουν για το μεροκάματο, ο Μπιθικώτσης μού έδωσε φτερά. Μόλις πρωτοβγήκα στο πάλκο του κέντρου "Τριάνα" του Χειλά, με έβαλε και κάθησα δίπλα του. Φοβισμένη τού έκανα σεγόντο και στις αλλαγές κουπλέ και ρεφρέν τού χτυπούσα παλαμάκια. Με πήρε από το χέρι και με πήγε στον Σταύρο Ξαρχάκο, ο οποίος μου έδωσε το "Χάθηκε το φεγγάρι" και έκανα το μεγάλο ξεκίνημα στο τραγούδι».

«Σεμνός και εργατικός»

Στέλλα Πιτσώνη: «Μάς έδινε ζωντάνια. Έμαθα και τα παιδιά μου να τον ακούνε. H φωνή και τα τραγούδια του είναι συνδεδεμένα με τους αγώνες μας».

Μανώλης Τσουκαλάς, 61 ετών: «Ήμουν τυχερός που μεγάλωσα με τα τραγούδια του. Ήμουν στην πρώτη συναυλία του το '61 και στο "’ξιον εστί" το '64».

Θανάσης Ζάππας, 35 ετών: «Έκλαψα όταν έμαθα για τον θάνατό του».

Παναγιώτης Γιαλαμάς, 36 ετών: «Αποτελούσε παράδειγμα. ’νθρωπος σεμνός, εργατικός».

ΤΑ ΝΕΑ , 11/04/2005 , Σελ.: P20

Κωδικός άρθρου: A18211P201

ID: 463374

[Apostolis 2,082]

Γρηγόρης Μπιθικώτσης

Ο ρεμπέτης που έγινε «σερ»

Μια επική φωνή που δεν σε αφήνει να κλάψεις, παρά μόνο από υπερηφάνεια. Μια φωνή δωρική που «κοιτάει» ψηλά. Μια φωνή που δίνει διέξοδο. «Ανοίγει» τρύπα στο ταβάνι. Ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης. H πιο αντιπαραθετική με την εξουσία φωνή. Ο καλλιτέχνης που εξέφρασε τους μισούς Ελληνες, αφού οι άλλοι μισοί ταυτίστηκαν με τον Στέλιο Καζαντζίδη.

Από την Πέμπτη το βράδυ «πέρασε» απέναντι. Εγκατέλειψε. Τιμήθηκε, δοξάστηκε, αγαπήθηκε ενώ ζούσε. Δεν «περίμενε» να πεθάνει για να γίνει μύθος. Βιάστηκε. Το σπουδαίο, και το σπάνιο, είναι ότι ως το τέλος αυτός ο μύθος διατηρήθηκε ακέραιος. Ο Μπιθικώτσης δεν «κλώτσησε την καρδάρα με το γάλα». Από εξυπνάδα; Από ένστικτο; Ακόμη και όταν ερμήνευσε τραγούδια μικρότερης αξίας η φωνή του διέσωσε και τον ίδιο και τη φήμη του. Τίποτε δεν στάθηκε ικανό να αμφισβητήσει τη βαρύτητα και το κύρος του. Πενήντα πέντε χρόνια προσφοράς, 83 χρόνια ζωής. Παρ' ότι η συγκίνηση από το γεγονός του θανάτου του είναι μεγάλη, το θέμα της αξίας του καλλιτέχνη δεν χρειάζεται καν την απόσταση ψυχραιμίας για να εκτιμηθεί.

H πρώτη περίοδος

«Ο Μπιθικώτσης είναι τέκνο του ρεμπέτικου» επισημαίνει ο μελετητής του ρεμπέτικου Παναγιώτης Κουνάδης. «Αναμειγνύεται με τα τραγούδια του Μάρκου Βαμβακάρη και τους άλλους σπουδαίους συνθέτες της εποχής. Επηρεάστηκε πολύ από τον Μάρκο. Το πρώτο τραγούδι που έγραψε άλλωστε, το 1949, ένα μελαγχολικό τραγούδι βαμβακαρικού ύφους, σε στίχους του Χαράλαμπου Βασιλειάδη, «Το καντήλι τρεμοσβήνει», ο Μάρκος το ερμήνευσε». Ο Μπιθικώτσης είχε πολλές φορές αναφερθεί στον Μάρκο και στην επιρροή που έλαβε από αυτόν. Στα παιδικά του χρόνια έπαιζε κιθάρα, αλλά στην εφηβεία του άρχισε να «σκαλίζει» το μπουζούκι, το «όργανο του Μάρκου» όπως έλεγε. Στο μπουζούκι εντόπισε τις πρώτες του εμπνεύσεις. Μέσα στο μεταπολεμικό κλίμα της εποχής, το κλίμα του ρεμπέτικου, γράφει τα πρώτα του τραγούδια. Και δεν είναι λίγα. Φτάνουν τα 100. Προτού μπει στη ζωή του ο Μίκης Θεοδωράκης και τον αναδείξει στον σημαντικότερο ίσως τραγουδιστή του 20ού αιώνα, ο Μπιθικώτσης είχε μεγάλη δραστηριότητα. «Δεν ήταν ένας τραγουδιστής δευτερευούσης σημασίας» εξηγεί ο Παναγιώτης Κουνάδης. «Δεν έγινε τόσο γνωστός εκείνη την εποχή, δεκαετία του '50, λόγω της επικράτησης του Καζαντζίδη. H φωνή του Μπιθικώτση φέρνει τον επικό χαρακτήρα των μεγαλύτερων τραγουδιστών της Μικράς Ασίας. Μόνο που είναι διατονικός, τραγουδάει πάνω στις μουσικές ευρωπαϊκές κλίμακες, δεν έχει τις δυνατότητες των μεγάλων τραγουδιστών της μικρασιατικής σχολής. Σε μια εποχή όμως ιδιαιτέρως μελαγχολική και θλιβερή για την Ελλάδα δίνει τον επικό χαρακτήρα και τον χαρακτήρα της αισιοδοξίας, κάτι που δεν κάνει ο Καζαντζίδης».

H συνάντηση με τον Μίκη

Αυτή λοιπόν είναι η πρώτη περίοδος του Μπιθικώτση. Πριν από τον Θεοδωράκη. Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος οριοθετεί τις τρεις τραγουδιστικές περιόδους του. «H πρώτη, ως το '60, όπου τραγουδάει και συνθέτει λαϊκά. H δεύτερη με τον Θεοδωράκη και τους επιγόνους, στη διάρκεια της οποίας ερμηνεύει ένα και μοναδικό τραγούδι του Μάνου Χατζιδάκι, το «Είμαι αϊτός χωρίς φτερά», και η τρίτη περίοδος όπου συνθέτει πάνω σε στίχους κυρίως του Κώστα Βίρβου τραγούδια περισσότερο ρομαντικά και κανταδόρικα».

H συνάντηση με τον Θεοδωράκη είναι μοιραία. Το 1960 η λαϊκή εκδοχή του «Επιταφίου», σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου (είχε προηγηθεί «λυρική» βερσιόν με ενορχηστρωτή τον Μάνο Χατζιδάκι και ερμηνεύτρια τη Νάνα Μούσχουρη), δημιουργεί διαμάχη ανάμεσα στους υπερασπιστές του «έντεχνου» και του «λαϊκού» έργου. Το μεγάλο κοινό ταυτίστηκε με την ηχογράφηση του Μπιθικώτση και αυτή άλλωστε αναδεικνύεται ιστορική. Με τον «Επιτάφιο», το «Αξιον Εστί» και τη «Ρωμιοσύνη» ο Μπιθικώτσης γίνεται η δίοδος για να περάσει η σύγχρονη ελληνική ποίηση στο ευρύ κοινό. «H φωνή του Μπιθικώτση ήταν ιδεώδης για αυτά τα τραγούδια» λέει ο Λευτέρης Παπαδόπουλος. «Δεν είχε φωνή που προερχόταν από την Ανατολή. Μια φωνή ξερή, χωρίς φιοριτούρες, είχε. H ποίηση αυτή, κυρίως του Ρίτσου, ήταν "κάθετη". Δεν μπορούσε να ειπωθεί με τσαλκάντζες. Ο Θεοδωράκης, που δεν είναι μόνο μεγάλος μουσικός αλλά και ιδιοφυές άτομο, πήρε τον Μπιθικώτση όταν αυτός τραγούδαγε στον "Κήπο του Αλλάχ". Κατάλαβε αμέσως ότι ήταν το εργαλείο που χρειαζόταν. Μια φωνή που δεν έκλαιγε. Ηταν ιδανικός και για τα τραγούδια του Χριστοδούλου, του Καμπανέλλη, τα δικά μου με τον Ξαρχάκο». Για τον Κουνάδη έχει πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι «ένα παιδί του ρεμπέτικου, καθαρόαιμο, γίνεται ο μεγάλος ερμηνευτής, ο επικός τραγουδιστής της δεκαετίας του '60».

Αξιόλογες επιλογές

Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος δεν συμφωνεί με την ισχύουσα άποψη ότι υπάρχουν δύο ερμηνευτικές «σχολές» στο τραγούδι. Οχι μόνο σχολή Καζαντζίδη και σχολή Μπιθικώτση. «Υπάρχει και σχολή Μανώλη Αγγελόπουλου» τονίζει. «Ενας τραγουδιστής με καταπληκτικούς λαρυγγισμούς τον οποίο ακολούθησαν πολλοί. Τον Καζαντζίδη τον μιμήθηκαν εκατοντάδες, τον Μπιθικώτση επίσης. Τον δρόμο του Γρηγόρη ακολούθησε ο Νταλάρας, ο Μητσιάς, ο Καλογιάννης και ο Πουλόπουλος».

Και ενώ ζει τη μεγάλη δόξα, τη μεγάλη καταξίωση με το επικό τραγούδι, δεν κόβει τις γέφυρες με το ρεμπέτικο. Επαναφέρει τραγούδια του Τσιτσάνη, του Βαμβακάρη με τέτοια ισχύ που μοιάζουν σαν καινούργια. «Δεν μιμήθηκε τις ερμηνείες των τραγουδιστών του ρεμπέτικου. Εδωσε άλλη εκδοχή, πολύ ενδιαφέρουσα» λέει ο Παναγιώτης Κουνάδης. Ο Μπιθικώτσης, λένε οι άνθρωποι που τον ήξεραν καλά, ήταν ένας λαϊκός, έξυπνος άνθρωπος. Με αλάθητο ένστικτο και σωστές επιλογές καριέρας. «Ενας τραγουδιστής δεν γίνεται σπουδαίος επειδή έχει μεγάλη φωνή μόνο. Οι επιλογές είναι εξίσου σημαντική παράμετρος. Και ο Μπιθικώτσης είχε το ένστικτο και το μυαλό να κάνει καλές επιλογές» επισημαίνει ο Παναγιώτης Κουνάδης.

Ο Μπιθικώτσης τραγούδησε τα πιο σπουδαία τραγούδια κάνοντας συγχρόνως μεγάλες πωλήσεις δίσκων. Ακόμη θυμούνται κάποιοι την αντίδρασή του όταν πήγε να πληρωθεί το πρώτο εξάμηνο μετά την κυκλοφορία του «Επιταφίου»: «Τι να τα κάνω τόσα λεφτά!» απόρησε.

H περίοδος μετά τα μεγάλα έργα, που γράφει τα δικά του τραγούδια, κυρίως τα πιο «ρομαντικά», όπως τα χαρακτηρίζει ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, είναι η μόνη κατά την οποία υπέστη και αρνητική κριτική. «Ακόμη και με τα χαζοτράγουδα που γράφονταν την περίοδο της χούντας η φωνή του δεν έχασε τη δύναμή της. Ακόμη και όταν τραγούδαγε την "Επίσημη αγαπημένη" το κύρος και η αξία ήταν η ίδια με τα μεγάλα τραγούδια του Μίκη και των ποιητών» λέει ο Παναγιώτης Κουνάδης.

Και αν κάτι έμεινε ίδιο, εκτός από το ταλέντο και την προσωπικότητα του ανθρώπου, είναι η ποιότητα του κοινού που τον ακολούθησε. Ο Μπιθικώτσης, συμφωνούν όλοι σε αυτό, συγκέντρωσε τον θαυμασμό ανθρώπων με υψηλό πνευματικό status. Εξέφρασε μεν μεγάλη μερίδα κοινού, αλλά ο πυρήνας των ανθρώπων που τον ακολούθησε δεν το έκανε μόνο με την καρδιά και το συναίσθημα, αλλά και με το μυαλό. Και όπως λένε οι γνωρίζοντες την ανθρώπινη ψυχοσύνθεση, οι σχέσεις που ξεκινάνε από το μυαλό είναι ανθεκτικότερες και βαθύτερες. Στην περίπτωση του Μπιθικώτση, αυτό έχει ήδη αποδειχθεί.

ANNA ΒΛΑΒΙΑΝΟΥ

URL: http://tovima.dolnet.gr/demo/owa/tobhma.pr...03&aa=1&cookie=

[EKOSTEL 8,742]

Καλό ταξίδι...

[ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΟΛΥΜΗΧΑΝΟΣ 11,573]

ΛΕΥΤΕΡΗΣ Π. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

MATIEΣ

Mπιθικώτσης

Τον σκέφτομαι συνεχώς από το βραδάκι της Πέμπτης που έμαθα για τον θάνατό του. Τον σκέφτομαι καθισμένον στο πάλκο, με την ωραία του γραβάτα, το φρεσκοσιδερωμένο του πουκάμισο, το καλοραμμένο κοστούμι του, τα γυαλισμένα του παπούτσια. Τον σκέφτομαι μάγκα, όμορφο, με το μπουζούκι στο χέρι, με τo 'να πόδι πάνω στ' άλλο, με τη φωνή του να κόβει σε φέτες κάθε ζεϊμπέκικο, κάθε χασάπικο.

Δεν ήταν ο Μπιθικώτσης για «τραλαλά». Είχε ίσκιο βαρύ. Ηταν άντρας. Όχι μόνο τα χρόνια του '50 και του '60. Αλλά κι αργότερα. Ώς το τέλος. Του άρεσε να λέει ιστορίες, να φαντάζεται, να παραδοξολογεί. «Έντεκα είμαστε οι "εντάξει" σ' αυτόν τον τόπο. Μη σε πιάσουνε κορόιδο και σου πασάρουνε και κάνα δωδέκατο...». «Είχα μερικά φράγκα στην τσέπη για ν' αγοράσω ένα πουλόβερ. Τα μόνα μου λεφτά. Ακούω έναν με γραμμόφωνο, στη Σταδίου, να βάζει την πλάκα του Χατζιδάκι με το "Γαρύφαλλο στ' αυτί". Έκατσα κι άκουγα, στη ζούλα. Ύστερα, μόλις με αγριοκοίταξε, άρχισα να τον πληρώνω, για να βάζει και να ξαναβάζει το τραγούδι...».

Μαθητές του Μπιθικώτση, ο Νταλάρας, ο Μητσιάς και μια σειρά άλλων τραγουδιστών. Ο Μητσιάς ήταν στην Εντατική του νοσοκομείου, μαζί με τον γιατρό Στρ. Παττακό, λίγο πριν φτερουγίσει η ψυχή τού Γρηγόρη. Ο Νταλάρας είχε ξεσηκώσει όλους τους συναδέλφους του για να πραγματοποιηθεί εκείνη η μαγική βραδιά «Για τον Μπιθικώτση», πριν από τρία χρόνια, στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας. Ναι, μαθητές. Με έναν δάσκαλο, που είχε πλάκα τα γαλόνια.

Μόλις άκουσα την είδηση στην τηλεόραση, πάγωσα, μολονότι ήμουν προετοιμασμένος για το «αντίο». Έκατσα να γράψω. Ένιωσα άδειος. «Μα πρέπει να στείλεις χρονογράφημα για το Σάββατο», είπε ο δημοσιογράφος μέσα μου. «Το ζητάει η επικαιρότητα». Δεν μπορούσα, όμως, να χαράξω ούτε γραμμή! Αχ, μωρέ Γρηγόρη... «Ρε συ, ο μεγαλύτερος τραγουδιστής είναι ο Καζαντζίδης. Θεός! Κι εγώ μαζί... Αυτός είναι αρχηγός της Χωροφυλακής κι εγώ της Αστυνομίας Πόλεων...».

Ο Μπιθικώτσης με τα «λαϊκά» του, ο Θεοδωράκης με τη μεγάλη ποίηση, ο Ξαρχάκος, ο Μούτσης, ο Σπανός, ο Κουγιουμτζής, ο Λοΐζος ο οποίος αισθανόταν «μισός» επειδή δεν είχε «δουλέψει» με τον Γρηγόρη... Οφείλω να πω και τούτο, το προσωπικό: δεν ξέρω ποια θα ήταν η διαδρομή μου αν δεν είχα το προνόμιο και την τύχη τα δύο πρώτα μου τραγούδια, την «’πονη ζωή» και τη «Φτωχολογιά», να τα ερμηνεύσει αυτός ο καταπληκτικός καλλιτέχνης.

ΤΑ ΝΕΑ , 11/04/2005 , Σελ.: N06

Κωδικός άρθρου: A18211N062

ID: 463440

[petros_petrakis 1,559]

Εγώ άκουσα για:

Πάνο Γεραμάνη-Λαικοι βαρδοι σήμερα 6-8 στο Δεύτερο 103,7

Πρόκειται για την ίδια εκπομπή, η οποία αναμεταδίδεατι για την Β. Ελλάδα στους 90FM. Εξαιρετική η εκπομπή του Π. Γεραμάνη, με έντονη συναισθηματική φόρτιση...

[ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΟΛΥΜΗΧΑΝΟΣ 11,573]

ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΦΑΣΟΥΛΗΣ

ΣTΗN ANAΠAYΛA

Kαι βγήκε το βινύλιο στον ήλιο

Δεν πρόλαβα να πάω στην τελετή. Βλέπεις, τελευταία, σε κάθε αργία με περιμένει και μια κηδεία. Και είπα να κάνω έναν δικό μου αποχαιρετισμό, με τα τραγούδια του. Ψάχνω τα σιντί. Λίγα, δύο τρία. Τα υπόλοιπα πού είναι; Εγώ είχα τα πάντα, σχεδόν όλους του τούς δίσκους. Δίσκους βέβαια. ’ντε να βρω τους δίσκους στην αποθήκη μαζί μ' ένα πικάπ ξεκοιλιασμένο και βουβό. Καθόμουνα με τα εξώφυλλα στα χέρια να με κοιτάνε άφωνα. Συνέδεσα το μηχάνημα στον ενισχυτή, μα το μπράτσο δεν είχε βελόνα. Καθόμουνα ακίνητος σαν τον βλάκα με το στόμα να χάσκει στην αποθήκη και σκεφτόμουνα.

Σκεφτόμουνα. Όταν σκέφτομαι κάτι σοβαρό και ειλικρινές δεν ξέρω γιατί παίρνω το ύφος του βλάκα τού μασίφ. Σκεφτόμουνα λοιπόν ο έξυπνος πως έτσι έχω φερθεί κι εγώ, όπως όλοι μας, σ' εκείνα τα τραγούδια που μας αγαλλίαζαν κάποτε. Έτσι φερθήκαμε σ' εκείνες τις φωνές, σαν του Γρηγόρη. Τα βάλαμε όλα στην αποθήκη μαζί με τα πικάπ και τα βινύλια καταδικάζοντάς τα στη βουβή μοναξιά του σκοτεινού υπογείου μας και μόνο σε στιγμές αποτοξίνωσης από τους φεϊμστορίτες και φεϊμστορίτισσες που μπάσαμε στους ηλιόλουστους απάνω ορόφους του σπιτιού μας, μόνο τότε ακούς να λέμε: «Ααα, καλά, ο Μπιθικώτσης Μέγας... Αμ ο Τσιτσάνης... Εμένα ο Βαμβακάρης πολύ τον πάω» και άλλα ηχηρά παρόμοια, για ξεκάρφωμα.

Σκέφτομαι, έτσι που βλέπω δίπλα μου τη φωτογραφία από τη Μητρόπολη πως, να, σ' αυτό το φέρετρο είναι κλεισμένη η ληξιαρχική πράξη θανάτου του ελληνικού τραγουδιού. Ενός θανάτου βέβαια που έχει προηγηθεί εδώ και πολλά χρόνια. Ενός θανάτου που όλοι μας βάλαμε το χεράκι μας. Ακούω τον «Επιτάφιο», το «’ξιον Εστί». Πόσο αταίριαστο μού φαίνεται αυτό το σερ που του κόλλησε κάποτε ο Ψαθάς και από τότε το πιπιλάνε όλοι σαν για να γλυκάνουν την αψάδα και τη φωτιά-απειλή τής παντάνασσας φωνής του.

Βλέπω τον κόσμο στις «ειδήσεις». Πάει, λέω... πάει... Και όμως όχι. Κοιτάζοντας τον Νταλάρα, τον Μητσιά, τον Μητροπάνο (βουβοί το φέρετρό του το ανθισμένο φορτωμένοι) ψιθυρίζω το τραγούδι του...

Γλυκέ μου εσύ δεν χάθηκες - ωιμέ -

Μα μες στις φλέβες μου είσαι!

Γιε μου στις φλέβες ολωνών - καημέ -

Έμπα βαθιά και ζήσε.

(από τα ΝΕΑ 13-4-05)

[ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΟΛΥΜΗΧΑΝΟΣ 11,573]

MATIEΣ

Tα μεγάλα τραγούδια

Έπρεπε να πεθάνει ο Μπιθικώτσης για ν' ακούσουμε και πάλι απ' το ραδιόφωνο και την τηλεόραση πραγματικά μεγάλα τραγούδια, πραγματικές κουβέντες αντρών, που δεν βγαίνουν για φιγούρα στα «παράθυρα», αλλά «τα λένε» στα καφενεία και τις ταβέρνες, με τη σοφία των μαστόρων και των εργατών, δίπλα από μια μπουκάλα βαρελίσιο κρασί.

Κάποτε όταν ο Αβραμόπουλος κάρφωσε στο στήθος του Μπιθικώτση το παράσημο της Αθήνας, σε μια πολύ σεμνή τελετή, είπα πως αν ο Γρηγόρης, με τη φωνή του, κάνει ένα μόνο «ααα» θα τρέξουν να κρυφτούν, σαν ποντίκια, δεκάδες τραγουδιστές και τραγουδιστάκια, που μας τρυπάνε τα αυτιά νύχτα-μέρα, χωρίς να ξέρουν τι λένε, γιατί τραγουδάνε, τι θα κερδίσουν με το τραγούδι τους, εκτός από λεφτά.

Και τι σύμπτωση: ο θάνατος του Μπιθικώτση ήρθε την επομένη τής γκλαμουριόζικης εκδήλωσης στο Μέγαρο, για τα βραβεία «Αρίων»! Πού Μπιθικώτσης και πού Παπαρίζου - στην τύχη παίρνω το όνομά της - και πού ο Μίνος και ο Ντίνος και ο Πιπίνος - όλη αυτή η συντροφιά της τεράστιας αποδοχής, που προχωράει εμπρός, θριαμβευτικά, σαν τον... Μεγαλέξανδρο και ιδέαν δεν έχει τού τι ήταν ο Ελύτης, ο Σεφέρης, ο Ρίτσος, ο Λειβαδίτης, ο Βάρναλης - τι τραγούδια έγραψαν ανεβάζοντας την Ελλάδα πολύ ψηλότερα, ο Θεοδωράκης, ο Χατζιδάκις, ο Ξαρχάκος, ο Μούτσης, ο Μαρκόπουλος και πιο πριν, οι εκπληκτικοί εκείνοι δημιουργοί, που όλοι τους μπορούν να χωρέσουν και σε ένα μόνο όνομα: Τσιτσάνης.

Είχαμε ένα τραγούδι ίσαμε τον ουρανό. Και φρόντισαν οι εταιρείες να το κοντύνουν, να το πλαδαρέψουν, να το απονευρώσουν. Ποτέ καμιά τους δεν οργάνωσε μια «τιμητική» για καταπληκτικούς μουσικούς, όπως ο K. Παπαδόπουλος, ο Χρ. Νικολόπουλος, ο Θ. Πολυκανδριώτης, ο Ζαμπέτας, ο Διακογιώργης. Ποτέ καμιά τους δεν έστειλε ένα φιλικό γράμμα, χωρίς τσιριμόνιες και γλειψίματα στον Γκάτσο, στην Ευτυχία, στον Τσάντα, στον Κολοκοτρώνη. Όλα «κονόμι»: φασούλι το φασούλι για να δημιουργηθούν τεράστιες περιουσίες, τεράστια ρεπερτόρια, που κάποια στιγμή θα πουληθούν στο εξωτερικό και δεν θα μείνει τίποτα σ' αυτό τον τόπο.

Πέθανε ο Μπιθικώτσης, ακούσαμε, θυμηθήκαμε, πήρε τα πάνω της η ψυχή μας. Εγώ δεν πήγα στην κηδεία. Θα ένιωθα άρρωστος από τους «δεκάρικους» των επισήμων. Που ποτέ δεν αντιλήφθηκαν τι ήταν ο Μπιθικώτσης, τι «εκόμισε εις την τέχνην του», τι παραδείγματα ήθους, επαγγελματισμού και καθαρότητας έδωσε σε όλους μας.

Ναι, η μνήμη του θα είναι αιωνία, χωρίς να χρειαστεί να το ψάλλουν οι παπάδες.

ΤΑ ΝΕΑ , 13/04/2005 , Σελ.: N06

Κωδικός άρθρου: A18213N062

ID: 463784

[Apostolis 2,082]

Popular Greek singers George Dalaras (left), Vassilis Papaconstantinou (second right) and Dimitris Mitropanos (third right) carry the carnation-covered coffin of the late Grigoris Bithikotsis out of Athens Cathedral yesterday after his funeral service. Bithikotsis, one of the most admired popular Greek singers, died last Thursday aged 82.

URL: http://www.ekathimerini.com/4dcgi/_w_artic...2/04/2005_55095

Thank you Gabriella

[ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΟΛΥΜΗΧΑΝΟΣ 11,573]

Στον επικήδειο που εκφώνησε στη Μητρόπολη ο Γιώργος Νταλάρας είπε τα εξής:

"Πολύ δύσκολη είναι η στιγμή Γρηγόρη...

Υπήρξες δώρο , η φωνή σου ήταν δώρο , τιμή κι ελπίδα γι'αυτόν τον τόπο, η πιο ακριβή , η πιο πολύτιμη φωνή που ακούστηκε ποτέ,, τα σπουδαιότερα τραγούδια που γράφτηκαν ποτέ, δάσκαλος πατέρας και φίλος για πολλούς από μας...

Μπαίνει ένα ερωτηματικό , φαντάζομαι ότι εσύ θα γελάς με τους επικηδείους.Το ερωτηματικό είναι , πως εσύ μ'αυτή τη φωνή , μας αφήνεις τώρα αυτή την παράξενη υποχρέωση , αυτό το βαρύ και πικρό τραγούδι του αποχαιρετισμού ;

Τι πράγματα είναι αυτά;

Ποιος θα το πει αυτό το τραγούδι;

Κάποιοι από μας θα το πουν , κάποιοι άλλοι όχι, να μας συγχωρέσεις γι'αυτό.

Επειδή όμως είσαι άνθρωπος και ήσουν πάντα άνθρωπος που ήθελες το καλό μέσα από τη μουσική και το τραγούδι, παρατηρώ , ότι υποχρεώθηκαν όλοι , τις τελευταίες μέρες να παίζουν τα τραγούδια σου και ως δια μαγείας άλλαξε το τοπίο, άλλαξε το τραγούδι , άλλαξε η ζωή μας πάλι, ήρθε η άνοιξη, αυτές τις λίγες μέρες...

Δεν θα σε ξεχάσουμε , δεν φεύγεις μόνος σου, θάμαστε πάντα κοντά σου, δεν έφυγες ποτέ απ'την ψυχή μας και την καρδιά μας.

Σ'ευχαριστούμε για ότι έκανες για μας...

[Marijke 23]

I guess this last post was what Dalaras said at the burial of Mr Bithikotsis...

I hope someone can translate it?

Thanks.

[gabriella 0]

Very thank you, Apostolis!

[Makis 2,780]

Μετά τον Γρηγόρη

του Στέλιου Ελληνιάδη

Εκατό χρόνια από τη γέννηση του Μάρκου Βαμβακάρη, αλλά μόλις δεκαπέντε χρόνια από το θάνατο του Απόστολου Καλδάρα και πέντε (ακριβώς την ίδια μέρα!) από το θάνατο του Ακη Πάνου, έφυγε κι ο Μπιθικώτσης!

Κάθε φορά που μας αφήνει ένας γνωστός καλλιτέχνης, στις μικρές ή μεγάλες αναφορές στο έργο και την προσωπικότητά του, διακρίνει κανείς, μαζί με τα λόγια θαυμασμού, και βεβαίως λύπης για το χαμό του, την ανησυχία για την αναπλήρωση του κενού που αφήνει ο εκλιπών στην πολιτιστική ζωή του τόπου και στον συναισθηματικό και πνευματικό κόσμο του καθενός μας.

Με το θάνατο του Μπιθικώτση, αυτή η ανησυχία και ο προβληματισμός εκφράστηκαν με πολύ εντονότερο τρόπο, και ο λόγος δεν είναι μόνο ότι ο «Σερ» ήταν σπουδαίος ερμηνευτής και πολύ δημοφιλής. Αλλά και γιατί μέσα στις δύο τελευταίες δεκαετίες, στην κυριολεξία αποδεκατίστηκε αυτή η εκπληκτική «εθνική ομάδα» που δημιούργησε τον θησαυρό του λαϊκού τραγουδιού. Από το 1982 που πρωτοβγάλαμε το «Ντέφι», καταγράφονται δεκάδες θάνατοι σπουδαίων συνθετών, στιχουργών, μουσικών και τραγουδιστών. Τσιτσάνης, Ζαμπέτας, Μητσάκης, Καπλάνης, Χατζιδάκις, Λοΐζος, Καλδάρας, Πάνου, Δερβενιώτης, Κουγιουμτζής, Γκάτσος, Κολοκοτρώνης, Καζαντζίδης, Μπέλλου, Διονυσίου, Αγγελόπουλος, Γαβαλάς, Σακελλαρίου, Μόσχος, Σούκας, Χαλκιάς, Μουντάκης...

Ο Μπιθικώτσης μάς υπενθύμισε με δραματικό τρόπο αυτή τη συνολική απώλεια, γιατί ήταν ένας από τους βασικούς πρωταγωνιστές στον μεταπολεμικό κύκλο του λαϊκού τραγουδιού, που διαδέχθηκε το ρεμπέτικο τραγούδι και συντροφεύει τη ζωή των ανθρώπων μέχρι σήμερα. Ηταν αναντικατάστατο μέλος του λαϊκού τραγουδιού που από εποχή σε εποχή ανανεώνει τις μορφές του και εμπλουτίζει το περιεχόμενό του με καινούριους ήχους, νοήματα, συμβάντα, αντιλήψεις, μύθους, επιρροές και νεωτερισμούς. Ο τελευταίος στη σειρά, με ελάχιστους εναπομείναντες. Και τώρα; Είναι εξασφαλισμένη η διαδοχή; Ή μεγαλώνει το χάος;

Οι συνθήκες που δημιούργησαν το λαϊκό τραγούδι, όπως το γνωρίζουμε στη μια ή την άλλη του μορφή, μεταβλήθηκαν. Οχι επειδή άλλαξε ο συναισθηματικός κόσμος των ανθρώπων, ούτε γιατί τα υπαρξιακά, κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα που το τροφοδοτούσαν επιλύθηκαν. Αντιθέτως, ορισμένα έγιναν πιο πολύπλοκα και πιο έντονα.

Αλλαξε όμως το περιβάλλον εργασίας, οι γειτονιές έχασαν τον ιστό τους και, κυρίως, ο έλεγχος της παραγωγής και λειτουργίας του τραγουδιού πέρασε σταδιακά από τους δημιουργούς στη βιομηχανία της μουσικής και στην εξουσία της τηλεόρασης, ενώ ενεπλάκησαν άμεσα ή έμμεσα και άλλοι άσχετοι παράγοντες (κόμματα, χορηγοί κ.λπ.).

Το σύγχρονο μάρκετινγκ με τα έργα και τις ιδέες του πήρε σβάρνα το λαϊκό πολιτισμό. Τυποποιεί τα προϊόντα και μετατοπίζει ηλικιακά προς τα κάτω το target group των πωλήσεων με στόχο να διευρύνει το αγοραστικό κοινό με πελάτες που λόγω του νεαρού της ηλικίας τους είναι πιο εύκολο να παρασυρθούν σε υπερκατανάλωση προϊόντων χαμηλού κόστους και ποιότητας. Στις στρατηγικές που ακολουθεί στο χώρο του τραγουδιού, αναδεικνύει, προβάλλει και επιβάλλει τον τραγουδιστή-ίνδαλμα, περιορίζοντας και περιθωριοποιώντας τον δημιουργό, συνθέτη και στιχουργό. Παράλληλα, αντί να σεβαστεί τους φυσικούς όρους παραγωγής του τραγουδιού, τους καταργεί και προσπαθεί να τους αντικαταστήσει με θερμοκήπια ήχου, λόγου, ύφους και στιλ. Δηλαδή, βλέπει το τραγούδι σαν χάμπουργκερ. Ομοιόμορφη γεύση, συσκευασία και προώθηση. Με τα απανταχού «Fame Story» να προσπαθούν να δημιουργήσουν τα φαστφουντάδικα του τραγουδιού. Με τραγούδι-κλισέ, τραγουδιστή-σικέ και πελάτες-θύματα τους πιτσιρικάδες που φτιάχνουν είδωλα με βάση την εξωτερική εμφάνιση των τραγουδιστών, αγνοούν τους δημιουργούς των τραγουδιών και ταυτίζονται με τους σταρ του συστήματος. Με παραγωγούς και ειδικούς ανάλογου επιπέδου, από τα πανέρια της τηλεθέασης.

Αυτή η μετάλλαξη πρόσκαιρα έφερε μεγάλα οικονομικά οφέλη στη διεθνή δισκοβιομηχανία, αλλά σταδιακά δημιουργώντας τεράστια έλλειψη ρεπερτορίου, κατέστρεψε διεθνώς το τραγούδι και έριξε τη βιομηχανία σε βαθιά κρίση. Αυτό συμβαίνει και στην Ελλάδα, παρ' όλες τις μεγάλες αντιστάσεις που προβάλει το υγιές αισθητήριο του κοινού που στηρίζει τη μεγάλη παράδοση του ελληνικού τραγουδιού. Οι ιθύνοντες, ανήμποροι να ομολογήσουν τα αίτια της κρίσης που η εμπορική πολιτική τους προκάλεσε για εύκολα και γρήγορα κέρδη, αδυνατούν και να τη διαχειριστούν, αποδίδοντας τα δεινά στους μαύρους από την Αφρική που πουλάνε φτηνά CD!

Τα σουπερμάρκετ της διασκέδασης

Η σημερινή δισκογραφία δεν ευνοεί την εμφάνιση ενός νέου Μπιθικώτση. Ούτε ενός νέου Καζαντζίδη, Τσιτσάνη ή Καλδάρα. Δεν είναι μέσα στις προδιαγραφές της δισκογραφίας και ας παραμένουν τα τραγούδια τους εξαιρετικά δημοφιλή. Ο Μπιθικώτσης με τις «βεργούλες» απευθυνόταν σε ώριμο ακροατήριο. Στα μπουζουξίδικα του '50 και του '60 δεν σύχναζαν μαθητούδια. Τα παιδιά και οι έφηβοι μόνο με τους γονείς τους πήγαιναν στις ταβέρνες και τα κέντρα διασκέδασης που είχαν ορχήστρες λαϊκής μουσικής.

Οι πιτσιρικάδες δεν αποκλείονταν από την ακρόαση των τραγουδιών, αλλά δεν τα καθόριζαν σαν πελάτες. Και τα τραγούδια της «Ρωμιοσύνης», του «Επιτάφιου» και του «Αξιον Εστί» είχαν απήχηση κυρίως σε συνειδητοποιημένους πολίτες και σε πολιτικοποιημένους νεολαίους που προέρχονταν από αριστερές οικογένειες. Ενήλικους πελάτες είχαν στο μυαλό τους οι δημιουργοί όταν έγραφαν τα τραγούδια τους, όχι παιδιά με σχολικές ποδιές. Και ο λαϊκός Μπιθικώτσης με τα καλοραμμένα κοστούμια του, το μαύρο παπιγιόν και τα λουστρίνια παπούτσια του, στις αρχές της δεκαετίας του '70, που τραγουδούσε «όταν σημάνει η ώρα» και «ένα όμορφο αμάξι με δυο άλογα», δεν απευθυνόταν στους νεολαίους της εποχής που τα πρότυπά τους ήταν οι Beatles, ο Αντριάνο Τσελεντάνο και οι Charms, ή οι Rolling Stones, ο Bob Dylan, ο Σαββόπουλος και οι Socrates.

Εμείς σταθήκαμε τυχεροί. Ενηλικιωθήκαμε απότομα και βαφτιστήκαμε στο λαϊκό τραγούδι συμμετέχοντας στον αγώνα ενάντια στη χούντα και την ξένη εξάρτηση. Η ψυχική ανάταση της εξέγερσης έφερε το ελληνικό τραγούδι -σε όλες του τις μορφές- στο προσκήνιο, γιατί αυτό κάλυπτε όλες τις πτυχές της ζωής μας άμεσα, κατανοητά και καταλυτικά. Τον έρωτα και τον πόνο, την οργή και τη διαμαρτυρία. Στην πολιτισμική της διάσταση, η εξέγερση στην τυραννία ανέκοπτε το ρεύμα άκριτου εκδυτικισμού, μας συνέδεε με τις ρίζες μας και ακύρωνε τις προκαταλήψεις μας. Ετσι φτάσαμε να απολαμβάνουμε με αγαλλίαση τον Μπιθικώτση με το «Τρελοκόριτσο» και τη «Δραπετσώνα», τον Αγγελόπουλο με τον «Πρόσφυγα» και «Τα μαύρα μάτια σου», τη Γλυκερία με τα σμυρνέικα, τον Ξυλούρη με την «Ξαστεριά» και τον Παπάζογλου με το «Μπαγλαμαδάκι» και το κόκκινο μαντιλάκι στο λαιμό. Αλλά αυτή η διάσταση ελευθερίας και αισθαντικότητας δεν αφορά τα σουπερμάρκετ της διασκέδασης.

Τις μέρες που έσβηνε ο Μπιθικώτσης, παρακολουθούσαμε με θλίψη τη φτώχεια που εναγωνίως προσπαθούσαν να χρυσώσουν με τα βραβεία «Αρίων» οι δισκογραφικές εταιρείες στο Μέγαρο Μουσικής και τη σπάταλη επένδυση των κρατικών καναλιών και του υπουργείου Τουρισμού σε ένα τραγούδι που σίγουρα κάνει κάθε καλλιεργημένο ευρωπαίο πολίτη να αναρωτιέται πώς έφτασε ο πλούσιος και σύγχρονος λαϊκός πολιτισμός των Ελλήνων να εκπροσωπείται διεθνώς από ένα υποκατάστατο αγγλικής ποπ βήτα διαλογής! Απορία που εκφράστηκε με τον καλύτερο τρόπο στο Βελιγράδι, όταν στην ελληνική πρεσβεία, μετά την ταλαντούχα Παπαρίζου που τραγούδησε για τους καλεσμένους στα αγγλικά, οι σέρβοι φίλοι μας που είχαν κερδίσει πέρσι τη δεύτερη θέση στη Eurovision, ανταπέδωσαν τη φιλοξενία, τραγουδώντας σε άψογα ελληνικά «Μη μου θυμώνεις μάτια μου που φεύγω για τα ξένα, πουλί θα γίνω και θαρθώ πάλι κοντά σε σένα...»!

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

17/04/2005