ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΤΥΡΑΝΝΟΣ - ΕΠΙΔΑΥΡΟΣ

[marochr 4,538]

Βαρέθηκα την τέταρτη εξουσία σας που κοντεύει να γίνει πρώτη των πρώτων.

Νομίζω ότι αυτό πρέπει να το κάνουμε πράξη όλοι! Η τέταρτη εξουσία δεν κοντεύει, αλλά μάλλον έχει γίνει πρώτη...

Ας τους αφήσουμε όμως στο σκοτάδι τους και στις παρωπίδες τους. Και όχι μόνο αυτούς αλλά και όλους όσους δίνουν σημασία σε μια τέτοια κριτική. Τα μυαλά με στεγανά δεν είναι αυτά που οδήγησαν τον κόσμο μπροστά!

Διάβαζα πρόσφατα ένα κείμενο του Κουν για το θέατρο. Ειδικά για το αρχαίο θέατρο. Η άποψή του για τον τρόπο που το αρχαίο θέατρο πρέπει να παίζεται είναι πολύ πιο προχωρημένη από αυτή που οι τωρινοί σκηνοθέτες έχουν κατά καιρούς εφαρμόσει. Δε θέλω να πω περισσότερα. Με την πρώτη ευκαιρία θα μεταφέρω το σχετικό κείμενο, ως απάντηση σε όλους όσους έβγαλαν τα κομπλεξ τους πάνω στο χαρτί... Σκέφτηκα και να τους το στείλω, αλλά δεν αξίζουν τέτοια προσοχή...

[Anna 752]

... and another review

Oedipus Rex Review

Now Playing: Dalaras & Bregovic - With Two Canvas Shoes

As a frequent visitor to the Festival of Epidaurus, and a committed practitioner and scholar of Ancient Greek Drama, it is always with excitement that I approach the ancient theatre for a performance. Usually my first impression of the production will be the scale (or lack thereof) of the setting. This summers performance of Oidipous Tyrranos, directed by and starring Giorgos Kimoulis, judged by its set and lights alone, was bound to be spectacular. In keeping with this grandeur was the list of contributors of the performance Kimoulis as Oidipous, and Nonika Galinea as Jocasta, with music by Goran Bregovic and (perhaps the reason the theatre was so full when I attended on Saturday July 2nd) Giorgos Dalaras as the leader of the chorus.

With this striking setting, large cast and high-profile contributors, this production seemed to me (as a non-Greek audience member) an exciting prospect. The action of the play began slowly, with various members of the chorus and a little boy gathering on stage. Soon Dalaras emerged from the chorus (and, like Thespis, showed no sign thereafter of ever retreating to the group) and it became clear that a large proportion of the audience was there to hear him singing, perhaps even regardless of the play.

As the suppliants, who open Sophocles play, appeared a group of young women and one old man and made offerings in the well at the front of Pavel Dobrzyckis multi-layered, multi-textured set, a rare wind blew dust and sand across the orchestra. This, coupled with the harsh yellow light from the scaffolding about the black, ruined, lop-sided skene, gave a wonderful impression of the sickness and despair afflicting Oidipous Thebes. This chance, accidental moment, however, made me realize that this theatre always defeats those who attempt to overcome or outshine her despite the spectacular set design (complete even with pools of water on the stage!) the most striking moment of the production came almost in spite of all this excessive scenography.

In the setting of Epidaurus, it is difficult not to be reminded of other performances there, or indeed to compare differing productions of the same play. After Ninagawas youthful, energetic Oedipus and Jocasta at the Herodeion last year where, at least, there was a sense of the destruction and immediacy of the tragic downfall of the protagonists Kimoulis and Galinea seemed far too old for the roles. (That said, I am unfamiliar with performance conventions and tradtions here in Greece, where perhaps these roles are reserved for more mature actors). Teiresias was also reminiscent of a Japanese production in 2002, Suzuki Tadashis Oedipus also appeared in a wheelchair in Epidaurus, but unlike Arto Apartians Teiresias, Suzukis forsook neither his chair nor his dignity.

The real star of this production, however, was the extremely-talented but misplaced Dalaras. At the expense even of the symmetry of the play and the balance of the show, his coryphaeus was forgrounded throughout the performance. He was costumed differently from everyone else on stage, and although its leader, seemed quite removed from the chorus. Bregovics music very recognizably Balkan, and wonderful in its own right seemed totally out of place here, and would maybe be better in comedy.

After the first few minutes of the play, I thought perhaps that all these differing sign-systems music, costume, set, lighting, acting, and the star singer would combine to create meaning in the production, but for me they did not. It seemed more that each contributor actor/director, designer, composer and most particularly singer had an individual agenda and a vanity to be appeased. This kind of production all sound and fury signifying nothing typifies what is wrong with the production of ancient Greek drama today. The sickness I mentioned afflicts not only Thebes, but contemporary performance, and as the Sophoclean oracle stated until the hubris and pollution are removed, life and purity can never be restored.

Written by Conor at 12:01 AM KDT

http://conorhanratty.tripod.com/conor/inde...g?from=20050703

[megali_mpougatsa 687]

Update: Έκανα μερικές ακόμα διορθώσεις στους στίχους των χορικών, που βρίσκονται στη σελίδα 5. (Όποιος ακούει κάτι άλλο ή έχει κάποια διόρθωση, ας βοηθήσει )

Update #2: Έκανα και κάτι μικρές αλλαγές ακόμα, μετά την ακρόαση των χορικών στο Κατράκειο

[Νταλαρόφιλη 1,305]

’γγελε είσαι φοβερός! Τώρα είδα τους στίχους! Κι εγώ με τη σειρά μου να σ' ευχαριστήσω γιατί σε πολλά σημεία μου ήταν αδύνατο να καταλάβω τί ακριβώς λέει!

Καλά μόλις τώρα διάβασα κάτι κριτικές και φρίκαρα! Κάτι... Στεφανίδηδες και Τσαγκαρουσιανοί κλπ από πού προέκυψαν;;; Ζούν σ' αυτό τον πλανήτη;;; Το μόνο σίγουρο είναι ότι είναι εντελώς άσχετοι με το θέατρο και με την κριτική γενικότερα και προφανώς δεν ξέρουν τί γράφουν! Γραφουν έτσι απλώς για να γράψουν κάτι! Προφανώς αυτοί θα πρέπει να είναι κατεστραμμένοι οπότε θα είπαν κάτσε να γράψω κάτι έτσι στα γρήγορα -ότι μου 'ρθει όχι ότι έχει κ σημασία- να μη χάσουμε κ το μεροκάματο δηλαδή!!

Γιατί δεν δεν είναι δυνατόν να είμαστε όλοι εμείς στραβοί!!! Εμένα προσωπικά μου αρεσε πολύ (το είδα στην Πετρούπολη) και όχι μόνο κ μόνο επειδή ήταν ο Νταλάρας!!

Υ.Γ: Τώρα που μελέτησα τους στίχους κ ξαν' άκουσα τα χορικά άσματα μπορώ να πώ πως ο Νταλάρας ήταν ο μόνος που θα μπορούσε να τα ερμηνεύσει έτσι! Κανείς άλλος! Μόνο ο Νταλάρας! Γιατί έχει στον τρόπο που τραγουδάει το υπόβαθρο, τα θεμέλια ώστε να αποδώσει αυτά τα άσματα ακριβώς όπως πρέπει σε μια τραγωδία! (Συγνώμη αλλά δε μπορώ με τίποτα να βρώ τα λόγια για να εκφράσω ακριβώς αυτό που θέλω! Πιστεύω καταλαβαίνετε τί προσπαθώ να πω...)

[HARDET 1]

Οι παραστάσεις του Οιδίποδα φθάνουν στο τέλος τους, καθώς υπολείπονται πλέον οι παραστάσεις της Κύπρου. Δυστυχώς, δε στάθηκε δυνατόν να δω την παράσταση περισσότερες από μία φορές, μετά την παράσταση στο θέατρο Πέτρας όπου ήμουν θεατής. Στην πράξη, η αγάπη μου και η αφοσίωσή μου στο Γιώργο Νταλάρα είναι - πλέον - γνωστή και δεδομένη και οφείλω να πω πως αν δε συμμετείχε, ίσως να μην είχα παρακολουθήσει την παράσταση. Δεν είναι δυνατό, δυστυχώς, να παρακολουθούμε όλα όσα πολιτισμικά λαμβάνουν χώρα, όσο κι αν θέλουμε. Τις εντυπώσεις μου τις έχω ήδη μεταφέρει εδώ στους φίλους, σε σχετικό topic.

Ανεξάρτητα από τη γνώμη του καθενός για την παράσταση, συμφωνούμε όλοι πως είναι από τις πιο πολυσυζητημένες και δέχθηκε μέχρι σήμερα πλήθος κριτικών. Στην πλειοψηφία τους, θεωρώ πως είναι γραφές εντυπωσιασμού χωρίς ιδιαίτερο περιεχόμενο ή νόημα και ίσως προσχεδιασμένες. Τα όσα διάβασα λοιπόν, ήταν η αφορμή να στείλω μία επιστολή στην "Καθημερινή", με την οποία διαμαρτυρήθηκα όχι για την ίδια την κριτική αλλά για το στυλ και το ύφος της. Φαντάζομαι πως έφτασε στον προορισμό της, δεν ξέρω όμως, αν δημοσιεύτηκε σε κάποια στήλη αναγνωστών, όλη ή μέρος αυτής, καθώς συνήθως δεν αγοράζω την εφημερίδα. Χωρίς να θέλω να είμαι άδικη, θεωρώ πως όχι, διότι συνήθως οι κρίνοντες δεν αντέχουν την κριτική. Αν πάλι κάνω λάθος, ανακαλώ. Νομίζω πως δικαιούμαι να θέσω το κείμενο υπόψιν των φίλων αυτής της κοινότητας. Όχι επειδή ο χώρος είναι φιλικός - άλλωστε η επιστολή ήταν ανοιχτή. Απλώς, επειδή νομίζω ότι είναι καλύτερα να λέμε αυτό που σκεπτόμαστε, όπως ακριβώς κάνουμε μέσα από αυτές τις σελίδες, παρά να σιωπούμε.

********************************************************************************

Αξιότιμε κύριε Αγγελικόπουλε

Βρίσκόμαστε ήδη στο μέσον του φετινού θέρους, με ένα πλήθος πολιστιτικών δρώμενων, μουσικών, θεατρικών και άλλων, να βρίσκονται σε εξέλιξη. Τμήμα αυτών των εκδηλώσεων αποτελούν και οι παραστάσεις αρχαίου δράματος από διάφορους θιάσους, όπως ο Οιδίπους Τύραννος του Σοφοκλή από το θέατρο σύγχρονης τέχνης του Γιώργου Κιμούλη. Η εν λόγω παράσταση και η κριτική σας για την πρώτη παρουσίαση του έργου στις αρχές του μήνα στην Επίδαυρο, υπήρξε και η αφορμή για αυτή μου την επιστολή. Προετοίμασα αρχικά αυτή την επιστολή χωρίς να έχω ιδία αντίληψη, καθώς δε στάθηκε δυνατό να παρακολουθήσω κάποια από τις δύο παραστάσεις της Επιδαύρου. Είχα σκοπό να σταθώ, έτσι κι αλλιώς, στο ύφος της κριτικής του έργου, όπως την είδα γραμμένη στις σελίδες της εφημερίδας σας. Προτίμησα όμως να περιμένω λίγες ημέρες και πλέον μιλώ έχοντας παρακολουθήσει το έργο, καθότι ήμουν ανάμεσα στους θεατές της παράστασης της 25ης Ιουλίου στο Αθηναϊκό θέατρο Πέτρας.

Διάβασα πολύ προσεκτικά τα δικά σας κείμενα, όπως και κείμενα άλλων εφημερίδων. Όχι μία, αλλά πολλές φορές. Ο λόγος σας, όπως θεωρώ, αποτυπώθηκε στο χαρτί με σκοπό να εντυπωσιάσει. Να σας πω όμως ότι η απλότητα είναι αυτή που λείπει στις μέρες μας σεμνότητα και ταπεινότητα είναι και το αγαπημένο σύνθημα πολιτικών αρχόντων μας, λίγο μακρινό, πλην όμως όχι απραγματοποίητο - και μόνο αυτή εντυπωσιάζει τους νεότερους σε ηλικία και σε ψυχή. Από τους πύρινους λόγους, τους φανταχτερούς συνειρμούς και τις χαριτωμένες ατάκες εντυπωσιάζονται οι μεγαλύτεροι, αλλά αυτοί δε διαβάζουν πια εφημερίδες.

Πως είναι δυνατό να απαρνηθούμε το καινούργιο ή το καινοτόμο ή το διαφορετικό; Η διαφορετική άποψη είναι αυτή που θέλουμε να δούμε και να ακούσουμε, όχι η κοινότυπη και η τετριμμένη. Ο στόχος μίας θεατρικής παράστασης δεν είναι να αποτελέσει ένα αντίγραφο, ακόμη και πιστό, κάποιας άλλης, επιτυχημένης παράστασης του παρελθόντος. Είναι να δώσει το δικό της στίγμα, το δικό της τόνο, ακόμη και μία τελείως διαφορετική - αν θέλετε - διάσταση του πρωτότυπου έργου, με τη ματιά του καλλιτέχνη που σκηνοθετεί και τον οίστρο εκείνων που ερμηνεύουν. Είναι άλλο θέμα το τι θα επιτύχει τελικά.

Να μην παραλείψουμε δε, πως στην εποχή μας έχουμε κατά τελείως λάθος τρόπο συνδέσει την εμπορικότητα με την έλλειψη ποιότητας. Πολύ συχνά κάτι εμπορικό, παύει αυτομάτως να είναι ποιοτικό. Ο Οιδίποδας των Κιμούλη, Νταλάρα, Μπρέγκοβιτς, Χαλκιά, Νόνικας Γαληνέα και Λίνας Νικολακοπούλου και του συνόλου των καλλιτεχνών που μετέχουν, προφανώς ως συνάθροιση μεγάλων ονομάτων, θεωρούμε, συχνά προκαταλαμβάνοντας το γεγονός καθ΄αυτό, πως υπολείπεται σε ποιότητα. Μα μήπως, τα μεγάλα μουσικά αριστουργήματα του Θεοδωράκη δεν ήταν αυτά που έσπασαν κάθε ρεκόρ σε πωλήσεις δίσκων βινυλλίου ή ψηφιακών δίσκων από την ημέρα που πρωτοκυκλοφόρησαν; Τώρα τα απομυθοποιούμε, διότι ακούγονται κατά κόρον στους δρόμους, στις γειτονιές και στα νυχτερινά κέντρα. Μήπως θεοποιούμε αυτά που παρακολουθούν ελάχιστοι και απέχουν οι πολλοί, με στόχο να κρύψουμε τις αδυναμίες τους; Και ποιος αποφάσισε τελικά ότι οι προαναφερθέντες και προαναφερθείσες συντελεστές της παρουσίασης του δράματος του Σοφοκλή είναι καταξιωμένοι, έκαστος στο χώρο του, ώστε όλοι μαζί να συνάγουν στην υψηλή εμπορικότητα της καλλιτεχνικής αυτής προσπάθειας; Οι ίδιοι; Οι κριτικοί; Διότι εγώ θεωρώ πως είναι το κοινό που διατηρεί αλάνθαστο ένστικτο και είναι αυτό που τελικά τοποθετεί ψηλά τον πήχη.

Αυτό φυσικά και δε σημαίνει σε καμία περίπτωση πως δεχόμαστε αδιαμαρτύρητα και αστόχαστα, ότι μας προσφερθεί. Δε σημαίνει επίσης ότι ένα έργο τέχνης, ακόμη κι αν αγγίζει την τελειότητα δύσκολη έννοια και αυτή μπορεί να χαρακτηριστεί τέλειο, αψεγάδιαστο. Ακόμη και τα αντικειμενικώς μεγάλα αριστουργήματα έχουν τα τρωτά τους σημεία. Η κριτική είναι τροφή του πνεύματος και γεννήτρια του πολιτισμού γενικότερα, προσφέρει δύναμη, προσφέρει πάθος, προσφέρει διάθεση, προσφέρει συνέχεια, δείχνει το δρόμο. Η άνεϋ περιεχομένου κριτική όμως, η κριτική για την κριτική, είναι χαλασμένη τροφή, που δημιουργεί διαταραχές και πόνο. Έτσι, τη γεύεσαι, τάχιστα την αποβάλλεις και στο τέλος βρίσκεσαι πάλι εκεί που ήσουν πριν, νηστικός και πεινασμένος.

Πόσες παραστάσεις αρχαίου δράματος ή θεάτρου γενικότερα πρέπει να έχει παρακολουθήσει κανείς για να εκφέρει άποψη για μία εξ΄αυτών; Δέκα; Εκατό; Χίλιες; Όλες; Τι σημαίνει κριτική της τέχνης; Είναι ένα επάγγελμα που μαθαίνεται; Είναι ένα χάρισμα που κληρονομείται; Κατά την ταπεινή μου γνώμη, η αναφορά σε ένα γεγονός, καλλιτεχνικό ή άλλο, οφείλει να εστιάζει σε αυτό το γεγονός και μόνο. Οι συγκρίσεις αποτυγχάνουν, διότι αφορούν κατά κανόνα ανόμοια πράγματα. Και οφείλουμε να στρέψουμε το ενδιαφέρον μας στο γεγονός που καλούμαστε να περιγράψουμε. Και να το δούμε και να το μελετήσουμε. Ξανά και ξανά. Στο τέλος τέλος, η κριτική χωρίς μεγαλοστομίες και αφορισμούς, χωρίς κολακείες και επαίνους αλλά με δυναμισμό, πάθος και τόλμη, οφείλει να προάγει την τέχνη και δεν είναι δυνατόν η τέχνη να υπηρετεί την κριτική.

Πως μπορούμε να σταθούμε όρθιοι και να πάμε ένα βήμα παραπέρα; Ζώντας με τις αναμνήσεις περασμένων μεγαλείων και διηγώντας τα να κλαίμε; Θα μείνουμε στις περασμένες δεκαετίες που υπήρξαν οι πρώτες παραστάσεις αρχαίου δράματος από τους μεγάλους ηθοποιούς της εποχής; Και εμείς οι νεότεροι σε ηλικία είμαι 33 ετών που δεν είχαμε την όντως μαγική ευκαιρία να θαυμάσουμε το Μινωτή, τον Κατράκη και την Παξινού, να μεγαλουργούν στην Επίδαυρο, μάλλον έχουμε χάσει από χέρι, έτσι δεν είναι; Και τα παιδιά μας έχω ένα κοριτσάκι 3 ετών αυτά ειδικά, μας λέτε πως βιώνουν την πολιτισμική φτώχεια, μιας και γεννήθηκαν σε εποχές υπερχρεωμένης ευμάρειας και υπερεπάρκειας αγαθών, απέχουσες πολύ από τα ταραγμένα χρόνια προηγούμενων δεκαετιών, απλά για να υπάρξει ισορροπία. Δυστυχώς στην εποχή μας, εμείς που εργαζόμαστε τις μισές ώρες της κάθε μέρας και ονειρευόμαστε τις υπόλοιπες, μετά βίας διαλέγουμε μια πτυχή του πολιτισμού μας για να δώσουμε τροφή στην ψυχή και το πνεύμα μας. Για κάποιους είναι η μουσική, για άλλους το θέατρο, για άλλους η ζύμωση των παραπάνω μέσω της κριτικής. Σε όλα όμως, το παρόν είναι αυτό που μετρά. Αυτό έχουμε, μ΄αυτό ζούμε, αυτό πρέπει να βελτιώσουμε, είτε έχουμε να κάνουμε με την τέχνη, είτε με την κριτική της, είτε με οτιδήποτε άλλο.

Ποιος είναι αυτός, που έχει αποφασίσει να θεωρείται η σύγχρονη απόδοση των αρχαίων έργων ανάξια των πολλών και προνόμιο των λίγων; Και από πότε ο νεωτερισμός είναι ύβρις και η καινοτομία μέγα παράπτωμα; Θα μείνουμε για παράδειγμα μόνο στα χρόνια που στα θέατρα δε χρησιμοποιούσαν μικρόφωνα; Μα ήταν επιλογή των καλλιτεχνών της εποχής εκείνης και των καιρών, αν θέλετε, σεβαστή καθ΄όλα και κρίθηκε από το αποτέλεσμα. Ή καλύτερα να πάμε ακόμη παλιότερα, στα αρχαία χρόνια, τότε που δεν είχαν καθόλου μικρόφωνα. Με ποιον τρόπο, άραγε, ένα αναιδές - όπως χαρακτηρίστηκε μικρόφωνο (λυπάμαι, αλλά δεν κατάλαβα την αναίδεια του εν λόγω μικροφώνου, μιας και δεν ήμουν παρούσα, προσέβαλε κάποιον, έκανε κάτι κακό ή μία ορχήστρα μουσικών οργάνων αλλοιώνουν το χαρακτήρα και τα νοήματα του έργου. Κι αν στην αρχαία εποχή υπήρχαν μικρόφωνα, ποιος ξέρει, ίσως να τα χρησιμοποιούσαν.

Ποιος είναι ο στόχος τέτοιου είδους ρατσιστικής αντιμετώπισης των σύγχρονων θεατρικών παραστάσεων, σε ορισμένες περιπτώσεις δε, εκ των προτέρων; Να φύγει ο κόσμος από τα θέατρα; Εν μέρει έχει ήδη εγκαταλείψει την προσπάθεια να ψυχαγωγείται συχνά, λόγω της οικονομικής κρίσης που διαφεντεύει τα σπίτια μας. Να φύγει από αυτά τα θέατρα και να πάει σε κάποια άλλα; Να παραιτηθούν οι συγκεκριμένοι άνθρωποι από τέτοιου είδους προσπάθειες και να πάνε αλλού να βρουν την τύχη τους; Νομίζω πως ο στόχος μας πρέπει να είναι άλλος. Να κινητοποιήσουμε τη σκέψη. Να προωθήσουμε τη δράση. Ο Μίκης Θεοδωράκης σε πολύ πρόσφατη δήλωσή του είπε με νόημα: «Θα πεθάνω και τότε θα φοβούνται τη σκιά μου». Έχουμε μάθει να φοβόμαστε ότι ξεπερνά τις δικές μας κτήσεις και να περιφρονούμε ότι υπολείπεται αυτών. Αυτή η συμπεριφορά δε συνάγει με το ανθρώπινο πρότυπο και χρήζει θεραπευτικής αγωγής.

Ελάχιστες κριτικές της παράστασης, για παράδειγμα (οφείλω να σας πω ότι διάβασα σχεδόν το σύνολο αυτών στον τύπο πριν παρακολουθήσω η ίδια την παράσταση) περιγράφουν την ιστορία του Οιδίποδα, πριν προχωρήσουν στην ανάλυση επί της συγκεκριμένης σκηνοθετικής και ερμηνευτικής άποψης. Γιατί να μην ξεκινήσουμε από εκεί, από το προφανές, από αυτό που πρέπει κατ΄αρχή να μάθει ο κόσμος. Ποια γεγονότα δηλαδή ή ποιους μύθους θέλησε να περιγράψει ο Σοφοκλής με αυτή την τραγωδία. Κι ας γραφτεί πολλές φορές. Να μάθουν κι αυτοί που δεν ξέρουν και να ακούσουν ξανά αυτοί που γνωρίζουν. ’λλωστε, «η επανάληψις μήτηρ μαθήσεως εστί».

Ας πλησιάσουμε και τους δημιουργούς. Ας τους αφήσουμε να μιλήσουν, για να ακούσει και η πλειοψηφία του κοινού που δε θα δει τις παραστάσεις, αλλά ζητά να μάθει για αυτές. Ας μάθουμε πρώτα τι θέλει να «πει» ο Κιμούλης με τον Οιδίποδά του και ακολούθως να κρίνουμε αν το «είπε» σωστά. Να μπορεί κι ο αναγνώστης, που ποτέ δεν υπήρξε θεατής, να νιώσει τον παλμό του συγγραφέα, του σκηνοθέτη, των πρωταγωνιστών, καθώς και του ίδιου του επιμελητή της κριτικής. Μοναδικό ελαφρυντικό πολλές φορές, είναι το γεγονός πως καλούνται άνθρωποι να γράψουν κριτική επί του θέματος, είτε γνωρίζουν το χώρο, είτε όχι, χωρίς αυτό να είναι αναφορά για εσάς προσωπικά. Αν μπορεί κάποιος να ζωγραφίσει μία θεατρική παράσταση μέσα σε μερικές εκατοντάδες λέξεις, ας το κάνει. Διαφορετικά, θεωρώ πως είναι σοφότερο να κάνουμε οικονομία στα λόγια, όπως θα κάνει ένας απλός άνθρωπος αν τον ρωτήσουμε τι γνώμη έχει για την παράσταση που μόλις παρακολούθησε. Θα πει πολύ απλά: «Ναι, μου άρεσε» ή «Όχι, δε μου άρεσε καθόλου». Πρόκειται για μία έντιμη αντιμετώπιση.

Ίσως να μου πείτε πως ο συντάκτης του κειμένου, εσείς δηλαδή, έκρινε τελικά το αποτέλεσμα, όπως το βίωσε. Δεν αντιλέγω. Αυτό άλλωστε είναι και το ζητούμενο. Είναι απολύτως σαφές, πως κι εγώ διατηρώ τις επιφυλάξεις μου, σχετικά με ορισμένες πτυχές της παράστασης που παρακολούθησα, τις οποίες και δεν έχει νόημα να αναφέρω. Θα διαφωνήσω όμως με τον τρόπο παρουσίασης και το ύφος του κειμένου σας και θα σας πω ότι κριτική χωρίς πρόταση δεν έχει νόημα. Όταν η κριτική συνοδεύεται από εναλλακτική πρόταση, τότε μόνο είναι γόνιμη. Διαφορετικά, δεν είναι παρά μερικές λέξεις, γραμμένες σε μία κόλλα χαρτί, με αμφίβολο νόημα και αμφίβολο στόχο. ’λλωστε, σε τελική ανάλυση, η μόνη δύναμη που βάζει τα πράγματα σε τάξη είναι ο χρόνος. Ο χρόνος μόνο θα δείξει αν κάτι αξίζει να μένει ζωντανό. Κι αν είναι το συγκεκριμένο καλλιτεχνικό γεγονός να μείνει στην ιστορία μόνο για τη συνύπαρξη τόσων πολλών σημαντικών καλλιτεχνών στην ίδια σκηνή, τότε ας μείνει μόνο γι΄αυτό.

Επιτρέψτε μου μία σύντομη αναφορά, υποκειμενική αλλά απόλυτα σχετική με τα όσα αναφέρονται στα κείμενά σας, για δύο από τους πρωταγωνιστές της παράστασης, το Γιώργο Κιμούλη και το Γιώργο Νταλάρα. Ο σκηνοθέτης του Οιδίποδα μέσα στην ωριμότητά του επέλεξε να καινοτομήσει ως έφηβος, επιστρέφοντας στο παλάτι της Θήβας λίγα χρόνια αργότερα από την προηγούμενη φορά. Ο καλλιτέχνης δικαιούται να δοκιμάζει πολλές πτυχές της τέχνης του, ακόμη και όλες ή μπορεί να εμμένει σε ένα εγχείρημα, ξανά και ξανά, αρκεί να το κάνει με σύνεση, γνώση και αγάπη. Για το Γιώργο Νταλάρα, μόνο αυτά τα λίγα θα γράψω, που νομίζω πως τον χαρακτηρίζουν. Η σεμνότητα ξεχωρίζει στη δράση και όχι στην αποχή. Δεν είναι σεμνός αυτός που απέχει, αλλά εκείνος που ταπεινά αγωνίζεται. Είναι αυτός που έχει άποψη, που κάνει τα δύσκολα όμορφα και που μιλά τραγουδώντας. Η σιωπή, η αποχή και η απραξία είναι χαρακτηριστικά που συναντάμε μόνο στα νεκροταφεία. Έξω από αυτά, βασιλεύει η ζωή και το τραγούδι.

Κρίνω σκόπιμο να αναφέρω πως πρόσφατα, νομίζω - είχατε την επιμέλεια ενός πολύ αξιόλογου αφιερώματος στο ένθετο «Επτά Ημέρες» της εφημερίδας, για τις τριάντα καλύτερες θεατρικές παραστάσεις της Επιδαύρου. Χάρηκα ιδιαίτερα το αφιέρωμα αυτό, το οποίο διάβασα στην ηλεκτρονική του έκδοση στο διαδίκτυο και το κράτησα στο αρχείο μου, διότι δεν περιέχει παρά εμπειρίες των ίδιων των συντελεστών των παραστάσεων αυτών και αναμνήσεις πολύ κοντινών τους προσώπων - καθώς κάποιοι από αυτούς δε βρίσκονται πλέον στη ζωή - που αφήνουν το δικό μου μυαλό να ταξιδέψει, να γυρίσει πίσω στο χρόνο και να προσπαθήσει να βρεθεί θεατής στα σκαλιά της Επιδαύρου. Όπως αναφέρετε κι εσείς ο ίδιος στο εισαγωγικό σημείωμά σας, πολύ όμορφη, ανάλαφρη και καθόλου «βαρύγδουπη» δουλειά.

Τέλος, θα ήθελα να αναφέρω ένα προσωπικό γεγονός και θα κλείσω με αυτό. Πριν από αρκετά χρόνια - θα γίνει κατανοητό το πότε - σαν παιδί, βρέθηκα με τους γονείς μου να παρακολουθώ μία θεατρική επιθεώρηση, από αυτές που συνήθως δεν καλοβλέπουν οι κριτικοί δίκαια ή άδικα, δεν είναι της παρούσης. Στα μισά της παράστασης, η Ρένα Βλαχοπούλου που πρωταγωνιστούσε, ανακοίνωσε με δάκρυα στα μάτια στους θεατές, πως έφυγε από τη ζωή ο Μάνος Κατράκης, λέγοντας ακολούθως δύο λόγια για το μεγάλο αυτό ηθοποιό. Εκείνη την ημέρα, αρχές Σεπτέμβρη του 1984, Σάββατο ή Κυριακή δε θυμάμαι, άρχισα να διαβάζω κυρίως και να παρακολουθώ στην κρατική τηλεόραση θέατρο, από εκείνη την επιθεώρηση. Οι σκέψεις, δικές σας.

********************************************************************************

[EKOSTEL 8,742]

ΜΠΡΑΒΟ ΣΟΥ!!! Ίσως θα έπρεπε με αυτόν τον τρόπο να δηλώνουμε την αντίθετη άποψη σε εμπαθείς,υβριστές κριτικούς σαν τον Αγγελικόπουλο. Να γράφουν αλλά όχι να παραπληροφορούν και να περνάνε μέσα από τιςκριτικές τους προσωπικές αντιπάθειες. Η αντικειμενικότητα, η δεοντολογία και η ταπεινοσύνη πού πήγαν; Αυτά τους δίδαξε ο μέντοράς τους Χατζιδάκις; ( Τι παράξενο αλλά η τριάς που επιτίθεται , δηλ. Τσαγκαρουσιάνος, Απέργης και Αγγελικόπουλος <<μαθήτευσαν>> δίπλα στον Χατζιδάκι). Αυτόν τον τρόπο τους υπέδειξε; Αποδεικνύουν με τη στάση τους την κρίση της δημοσιογραφίας. Είμαστε σύμφωνοι στην ελευθερία της έκφρασης. Διαφωνούμε στην αυθαιρεσία της εξουσίας ,και δη, της δημοσιογραφικής.

Να είσαι καλά και πάλι!!

[marochr 4,538]

Αυτά τους δίδαξε ο μέντοράς τους Χατζιδάκις; ( Τι παράξενο αλλά η τριάς που επιτίθεται , δηλ. Τσαγκαρουσιάνος, Απέργης και Αγγελικόπουλος <<μαθήτευσαν>> δίπλα στον Χατζιδάκι).

(Καμιά φορά αυτοί που βρίσκονται δίπλα σε μεγάλους καλλιτέχνες, είναι τόσο μικροί και γεμάτοι κόμπλεξ...)

Πολύ μ'άρεσε αυτό που διάβασα HARDET!!! Αμφιβάλλω για το αν θα ιδρώσει το αυτί του "κυρίου"... αλλά μπράβο σου, για μια ακόμη φορά!

[nefeli 1,116]

Μπράβο σου Hardet.Πραγματικά υπέροχο κείμενο.Μόνο που δυστυχώς δεν νομίζω να το δημοσιεύσουν λόγω μεγέθους.Πάντως όποια και να είναι η κατάληξή του σου αξίζουν πολλά συγχαρητηρία.Πολλοί από εμάς μπορεί να σκέφτηκαν να κάνουν κάτι παρόμοιο αλλά μόνο εσύ είχες το θάρρος να πραγματοποιήσεις τη σκέψη.Ειλικρινά συγχαρητήρια.!!!

[megali_mpougatsa 687]

Δεν είναι είδηση η νέο, απλά τώρα παρατήρησα ότι στο επίσημο site του φεστιβάλ έχουν ως φωτογραφία του θεάτρου μια από την παράσταση αυτή.

 

http://www.greekfestival.gr/en/venue12-ancient-theatre-of-epidaurus-.htm